Το όνειρο του διπλανού Αφρικανού

Η νεαρή αθλήτρια Βούλα Παπαχρήστου είδε μέσα σε μια νύχτα το όνειρό της για συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες να γκρεμίζεται.

Τα όνειρά τους να γκρεμίζονται, συχνά μέσα σε μια νύχτα, έχουν δει και πολλοί από τους Αφρικανούς που ζουν δίπλα μας. Πολλοί απ´αυτούς, βρέθηκαν...
στη χώρα μας παρά τη θέλησή τους: εγκατέλειψαν τις πατρίδες τους λόγω διωγμών ή φόβου, και εξαιτίας της ανέχειας, της εξαθλίωσης, των πολέμων και άλλων δεινών. Πολλοί απ´αυτούς είδαν τους δικούς τους να χάνονται, τους κόπους τους να εξανεμίζονται, τα υπάρχοντά τους να αφανίζονται και τους ζωτικούς τους δεσμούς να καταρρέουν. Μερικοί από αυτούς, δεν τόλμησαν ποτέ να κάνουν όνειρα.

Αιτία της κατάρρευσης του ονείρου της Βούλας Παπαχρήστου, ήταν η απερίσκεπτη - στην καλύτερη περίπτωση - ανάρτηση στο Twitter ενός ανεκδότου για τους Αφρικανούς που ζουν στην Ελλάδα και τα κουνούπια.

Η επακόλουθη αποπομπή της από την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή έγινε προφανώς και για να προλάβει τον βέβαιο αποκλεισμό που θα ερχόταν από την Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, και ο οποίος θα είχε πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο. Ενδεχομένως, και για να προφυλάξει τα υπόλοιπα μέλη της ελληνικής ομάδας από τα επικριτικά σχόλια όχι μόνο των ξένων δημοσιογράφων που καλύπτουν τους αγώνες, αλλά και της παγκόσμιας κοινότητας.

(Μ´αυτούς τους κανόνες παίζεται το ολυμπιακό παιχνίδι. Όποιος δεν τους τηρεί, ανεξάρτητα από το αν τους συμμερίζεται, είναι σαν να πατάει τη βαλβίδα και να ακυρώνεται στην εκκίνηση.)

Υπερβολικό; Ίσως. Υποκριτικό; Μπορεί. Άδικο να ξεπλένει κανείς τις αμαρτίες του ρίχνοντας στην πυρά ένα εξιλαστήριο θύμα; Πιθανότατα. Ένας μικρός θάμνος μέσα στο δάσος, όπως εύστοχα παρατηρεί ένας αναγνώστης της στήλης; Σίγουρα. Μήπως πολύ κακό για το τίποτα, "χιούμορ έκανε", "είναι απλώς ένα παιδί"; Χμ...

Όσοι σπεύδουν στο πλευρό της να την υποστηρίξουν, λέγοντας πως η νεαρή αθλήτρια ήταν ο πιο αδύναμος κρίκος, ίσως ξεχνούν τον κίνδυνο στον οποίο επιπόλαια (επιμένω, γιατί δε μπορώ να πιστέψω, παρά τις φήμες που διακινούνται στο διαδίκτυο, πως ένας νέος άνθρωπος γαλουχημένος με αθλητικά ιδεώδη, που έχει κοπιάσει τόσο για να διακριθεί, μπορεί να εμφορείται από ρατσιστικές ιδέες, και γιατί, αντιθέτως, θέλω πραγματικά να πιστέψω την συγνώμη της) εξέθεσε τους συναθλητές της, την ομάδα της και τη χώρα που θα εκπροσωπούσε. Προφανώς, όταν αναρτούσε το σχόλιο, δεν είχε επίγνωση της ευθύνης που επωμιζόταν λαμβάνοντας μέρος στην εθνική αποστολή. Κυρίως επειδή ξέχασε πως εκεί δεν ήταν μόνη της, αλλά κομμάτι ενός συνόλου. Αυτό το σύνολο, την πατρίδα της, θα τιμούσε μέσα από την συμμετοχή και την επιδιωκόμενη διάκριση, και όχι μέσα από εθνικιστικές εξάρσεις περί υπεροχής του γένους ούτε υποτιμητικές δηλώσεις για όσους διαφέρουν.

Ο ρατσισμός δυστυχώς δεν ξεκινάει πάντα από συγκεκριμένα κίνητρα. Επωάζεται μέσα στην άγνοια. Ευδοκιμεί μέσα στην απερισκεψία. Ενυπάρχει μέσα στην "αθώα" συγκατάβαση. Ενσκήπτει απρόσμενα, εκεί που κανείς δεν το περιμένει. Ή και χωρίς καν κάποιος να το εννοεί. Καμιά φορά αρκεί μόνο μια λέξη ή μόνο ένα βλέμμα. Και, όπως μια σταγόνα μελάνι μέσα σε ένα ποτήρι νερό, μπορεί να αλλοιώσει τα πάντα γύρω.

Αναρωτιέμαι αν η Βούλα Παπαχρήστου, εκτός από τους αγώνες στους οποίους έχει λάβει μέρος και όπου συχνότατα Αφρικανοί συναθλητές της διαπρέπουν, έτυχε ποτέ να γνωρίσει κάποιους απ´αυτούς και εδώ, στην Ελλάδα. Αναρωτιέμαι αν, όταν ήταν μικρή, έτυχε να είναι στην ίδια τάξη ή να παίξει στη γειτονιά της με ένα παιδί από την Αφρική. Αναρωτιέμαι αν άκουσε την ιστορία του.

Σκέφτομαι τον συνομίληκό της Κ. από το Κονγκό, που άφησε την πατρίδα του από φόβο, έχοντας δει τον πατέρα του δολοφονημένο λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων. Ή την συνομήλική της Α. από την Σομαλία που έπεσε θύμα trafficking, υπέστη βιασμούς και βασανιστήρια, και στη συνέχεια σύρθηκε στην πορνεία. Ή την Σ., την οκτάχρονη Λιβεριανή που γεννήθηκε εδώ, δε γνώρισε ποτέ άλλη πατρίδα, αλλά στα διαλείμματα μένει μόνη της στην τάξη γιατί οι συμμαθητές της δεν την παίζουν επειδή είναι μαύρη.

Την Ι., που από το υστέρημά της μαγειρεύει και μοιράζει φαγητό στους αστέγους. Την Τ., που μαθαίνει τα παιδιά να φτιάχνουν παιχνίδια και χρήσιμα αντικείμενα από ότι είναι για πέταμα, και την Μ. που δείχνει στα ελληνάκια που φροντίζει πόσος κόπος χρειάζεται για να γίνει το νόστιμο, σπιτικό φαγητό, και πόσο μεγαλύτερη διατροφική αξία έχει από τα έτοιμα που έχουν συνηθίσει να τρώνε και που πια κοστίζουν πανάκριβα. Και ακόμα την Λ. που κινητοποιεί τις συμπατριώτισσές της και τα παιδιά τους να καθαρίσουν μαζί το αλσάκι της γειτονιάς γιατί "τώρα είναι που μας χρειάζεται κι εμάς αυτή η χώρα και πρέπει να σκεφτόμαστε τί μπορούμε να κάνουμε για αυτήν".

Όλοι αυτοί οι Αφρικανοί ζουν δίπλα μας. Αν είχε τύχει η Βούλα Παπαχρήστου να γνωρίσει καλύτερα κάποιον απ´αυτούς, αν είχε τύχει να ακούσει την ιστορία του, αν είχε μοιραστεί ένα του όνειρο ή κατανοήσει την συμβολή που θα μπορούσε να έχει σε αυτήν την κοινωνία, τότε μπορεί να μην έμεναν απλά αρχικά (ανώνυμοι, απρόσωποι Αφρικανοί-ethnic-food για τα κουνούπια του Δυτικού Νείλου) αλλά να είχαν όνομα, πρόσωπο, ταυτότητα, και υπόσταση ανάμεσά μας. Και, ποιός ξέρει, ίσως και όνειρα. Και τότε η Β.Π. μπορεί να το ξανασκεφτόταν.

Ναντίνα Χριστοπούλου
news247

*Η Ν.Χ. είναι ανθρωπολόγος και γενική γραμματέας του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες