Αντιμνημονιακά επιχειρήματα: Κατάρριψή τους 1 προς 1

Του Παναγιώτη Κωστούλα

Σε συντριπτικό τμήμα της ελληνικής κοινής γνώμης είναι ευρέως διαδεδομένη η άποψη ότι το μνημόνιο (1 και 2) που εφαρμόζεται (!!) εδώ και δύο περίπου χρόνια στη χώρα μας είναι η αιτία που η οικονομία μας έχει εισέλθει σε τόσο βαθιά ύφεση από την οποία δεν διαφαίνεται, μέχρι στιγμής τουλάχιστον ορατή προοπτική εξόδου.

Αποτελεί μια ευρύτερα ριζωμένη πεποίθηση ότι κύριο αίτιο όλων των δεινών που ταλανίζουν σήμερα τη χώρα μας αποτελεί το... πρόγραμμα των δανειακών συμβάσεων που μας έχει επιβληθεί από την τρόικα. Πόση αλήθεια υπάρχει σε όλους αυτούς τους ισχυρισμούς;

Το πρώτο και θεμελιώδες ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσουμε ως κοινωνία είναι εαν συμφωνούμε ότι το μαγαζί που λέγεται Ελλάς έχει χρεοκοπήσει. Τι σημαίνει έχει χρεοκοπήσει; Σημαίνει ότι στερείται την δυνατότητα να εξυπηρετεί με ίδιες δυνάμεις το δημόσιο χρέος του λόγω του ότι έχει αποκλειστεί από τις διεθνείς χρηματαγορές δανεισμού στις οποίες προσέφευγε διαχρονικά, αφενός μεν για να καλύπτει τα πρωτογενή του ελλείμματα ,το γεγονός δηλαδή ότι οι κρατικές δαπάνες για ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ πληρωμές (μισθούς, συνταξεις, υγεια, παιδεια, αστυνομία κλπ) υπερέβαιναν τα κρατικά έσοδα από τη φορολογία (άρα η διαφορά καλύπτονταν με δανεισμό) και αφετέρου για να δανειστεί χρήματα προς αποπληρωμή παλαιότερων δανείων. Πότε αποκλείστηκε η Ελλάδα από τις διεθνείς χρηματαγορές; Αποκλείστηκε στις αρχές του 2010, όταν τα επιτόκια δανεισμού κατέστησαν απαγορευτικά, προσεγγίζοντας επίπεδα του 15%, 18% και 20%, επιτόκια δηλαδή που δεν θα μπορούσαν σε καμία περίπτωση να εξυπηρετηθούν μελλοντικά.

Το δεύτερο θεμελιώδες ερώτημα που ζητά απάντηση είναι ΓΙΑΤΙ αποκλείστηκε η Ελλάδα από τις διεθνείς χρηματαγορές δανεισμού. Στις αρχές του 2010 το ελληνικό δημόσιο χρέος είχε προσεγγίσει τα 305 δις ευρώ επί ενός ετήσιου ΑΕΠ της τάξης των 230 δις ευρώ χονδρικά, ήτοι 127% επί του ΑΕΠ. Με απλά λόγια η Ελλάδα στις αρχές του 2010 ως οικονομία και ως κοινωνία παρήγαγε 230 δις και χρωστούσε 305 δις. Παραλληλα, το ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ της έλλειμμα είχε φτάσει τα 32 δις ευρώ. Τι σημαίνει αυτό; Ότι το ελληνικό κράτος εισέπραττε μέσω της φορολογίας χ δις ευρώ και ξόδευε για εσωτερικές του δαπάνες και ΟΧΙ ΓΙΑ ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ χ+32 δις ευρώ! Ταυτόχρονα, η χώρα παρουσίαζε ένα τραγικά ελλειμματικό ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών ύψους 15%.

Τα προϊόντα δηλαδή που εισήγαγε η χώρα μας από το εξωτερικό ήταν πολύ περισσότερα από αυτά που εξήγαγε. Γιατί; Διότι η οικονομία είχε αποσαρθρωθεί παραγωγικά. Το αναπτυξιακό μοντέλο δεν ήταν τίποτα περισσότερο από την απλή κατανάλωση εισαγόμενων προϊόντων που στηριζόταν σε δανεικά. Η Ελλάδα απλώς δανειζόταν για να καταναλώνει.

Παραλληλα, η ύπαρξη ενός πελατειακού κρατους, η απέραντη γραφειοκρατία, η παντελής απουσία επενδυτικού περιβάλλοντος, το χύμα φορολογικό σύστημα που άλλαζε καθε τρεις και λίγο, η οργιώδης φοροδιαφυγή, η διαφθορά, η εκτεταμένη παραοικονομία, το υπο κατάρρευση ασφαλιστικό συστημα, η παντελής απουσία διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων (π.χ. ανοιγμα επαγγελμάτων), ο πάτος των ελληνικών ΑΕΙ στις διεθνείς κατατάξεις οδήγησαν την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας σε ΚΑΤΑΒΑΡΑΘΡΩΣΗ.

Με απλά λόγια η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας είχε εκτροχιαστεί, είχε βγεί εκτός κάθε ελεγχου. Ποια ήταν η λογική συνέπεια αυτού του δημοσιονομικού εκτροχιασμού; Ο αποκλεισμός της χώρας από τις αγορές δανεισμού. Γιατι; Διότι απλούστατα το δημόσιο χρέος είχε φτασει σε τόσο δυσθεώρητα ύψη και παράλληλα το ετήσιο έλλειμμα είχε ξεχειλώσει τόσο πολύ που όλοι οι επενδυτές ομολόγων θεώρησαν απολύτως δικαιολογημένα ότι εαν ξαναδάνειζαν στην Ελλάδα δεν θα έπαιρναν ποτέ πίσω τα χρήματά τους.

Η Ελλάδα λοιπόν βρέθηκε στο απόλυτο κενό. Ποιός ήταν ο άμεσος κίνδυνος λόγω του αποκλεισμού της από τις αγορές; Ο άμεσος και βίαιος ΙΣΟΣΚΕΛΙΣΜΟΣ του προϋπολογισμού. Εφόσον δηλάδή η χώρα δεν μπορούσε να βρει δανεικά για να χρηματοδοτήσει ένα έλλειμμα ύψους 32 δις ευρώ, θα αναγκαζόταν μοιραία να περικόψει αυτόματα αυτά τα 32 δις ευρώ από τις κρατικές δαπάνες διότι ΔΕΝ είχε να τα δώσει. Τι θα σήμαινε αυτό; Θα σήμαινε κόψιμο όλων των μισθών και των συντάξεων πάνω από 60%, θα σήμαινε αδυναμία λειτουργίας σχολείων, νοσκοκομείων, αστυνομίας, στρατού, ασφαλιστικών ταμείων και πολλών άλλων. Και το κακό δεν σταματά εκεί.

Ο αποκλεισμός της χώρας από τις αγορές δανεισμού δεν συνεπάγονταν μόνο αδυναμία χρηματοδότησης του ελλείμματος, αλλά και αδυναμία εξυπηρέτησης του παλαιότερου χρέους. Η χώρα είχε να πληρώσει στα τέλη Μαϊου του 2010 ομόλογο. Σε περίπτωση που δεν το πλήρωνε θα ΧΡΕΟΚΟΠΟΥΣΕ. Και μια χρεοκοπία με αναποφευκτη συνέπεια την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος θα επέφερε ακόμα μεγαλύτερη μείωση των δημοσίων εσόδων, συνεπώς ακόμα βαθύτερες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες. Για να μην τα πολυλογούμε θα επρόκειτο για βιβλική καταστροφή.

Σε εκείνο ακριβώς το χρονικό σημείο μπαίνει στο παιχνίδι η τρόικα. Αφενός μεν το ΔΝΤ, του οποίου ιδρυτικό μέλος υπήρξε η χώρα μας και συνεπώς μπορούσε να αντλήσει κεφάλαια ύψους περίπου 30 δις ευρώ από αυτό και αφετέρου η Ευρωπαίκή Ένωση, η οποία μετά από ένα χρονικό δισταγμών και παλινωδιών πείστηκε να χρηματοδοτήσει την Ελλάδα συνειδητοποιώντας ότι μια ενδεχόμενη κατάρρευσή της θα έθετε σε τεκτονικό κίνδυνο ολόκληρο το οικοδόμημα της ευρωζώνης με απρόβλεπτες συνέπειες και για την παγκόσμια οικονομία, ισχυρό παίκτη της οποίας αποτελούν οι χώρες του ευρώ.

Τον Μάϊο του 2010 λοιπόν όταν η Ελλάδα ενεργοποίησε τον μηχανισμό στήριξης, η τρόικα ήταν η ΜΟΝΑΔΙΚΗ πηγή δανεισμού της χώρας μας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Λένε πολλοι: μα γιατί η Ελλάδα δεν δανείστηκε από τη Ρωσία η την Κίνα για να αποφύγει το μνημόνιο; Πέραν του ότι η δυνατότητα δανεισμού της χώρας από Ρωσία και Κίνα αποτελεί ένα ΜΥΘΟ χωρίς καμία σχέση με την πραγματικότητα, μύθο που εξυφάνθηκε από λαϊκιστικα παραδημοσιογραφικά κυκλώματα του διαδικτύου, όσοι διαδίδουν τέτοιες απόψεις δεν σέβονται θεμελιώδεις κανόνες της λογικής πραγματικότητας.

Πρώτα και κύρια, υπάρχει επίσημη δήλωση του τότε προέδρου της Ρωσίας Μεντβέντεφ προς τον Παπανδρέου (σε επίσκεψή του τελευταίου στη Ρωσία το 2010) ότι το καλύτερο που έχει να κάνει η Ελλάδα για να αντιμετωπίσει το οικονομικό της πρόβλημα είναι να προσφύγει στο ΔΝΤ! Δεύτερον, κατα ποία λογική η Ρωσία ή η Κίνα ήταν πρόθυμες να δανείσουν χρηματα στην πτωχευμένη Ελλάδα, στην οποία δεν δανειζε κανείς αλλος στον πλανήτη γη φοβούμενος ότι θα χάσει τα λεφτά του; Εαν η Ρωσία ή η Κίνα ήθελαν να δανείσουν χρηματα στην Ελλάδα αυτό θα σήμαινε ότι πίστευαν ότι όχι μόνο θα τα πάρουν πίσω, αλλά ότι θα βγαλουν και κέρδος από αυτό το δανεισμό (επιτόκιο). Μα εαν το πίστευαν αυτο η Ρωσία και η Κίνα θα το πίστευαν και οι αγορές και συνεπώς θα συνέχιζαν να δανείζουν την Ελλάδα! Υπάρχει κανείς που θεωρεί ότι η Ρωσία και η Κίνα θα δάνειζαν μια πτωχευμένη χώρα που δεν την δάνειζε ουδείς άλλος έτσι γιατι την αγαπούσαν ή την λυπόντουσαν; Υπάρχει αλτρουισμός σε αυτά τα πραγματα;

Μα όχι, θα αντιτείνει κάποιος. Θα δανειζαν την Ελλάδα διότι θα εξυπηρετούσε τα γεωστρατηγικά τους συμφέροντα (αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη πχ). Ακόμα κι έτσι να είναι. Το Μάϊο του 2010 που η πτώχευση της χώρας ήταν θέμα ημερών, υπήρχε ο χρόνος για να συναφθούν τέτοιες γεωστρατηγικές συμφωνίες που σε ομαλές περιπτώσεις χρειάζονται χρόνια ολόκληρα ζυμώσεων και διαπραγματέυσεων; Αστεία πράγματα. Μα κι αν ακόμα υπηρχε αυτός ο χρόνος, κατά ποία λογική μια ενδεχόμενη δανειακή σύμβαση με τη Ρωσία εκείνη την περίοδο θα ήταν ευμενέστερη από το μνημόνιο;

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η Ρωσία δάνεισε μόλις 4,5 δις ευρώ στη γειτονική της Λευκορωσία (όταν η Ελλάδα χρειαζόταν πάνω από 200 δις!!), με επιτόκιο 5% και με αντάλλαγμα τον έλεγχο και την εκμετάλλευση ΟΛΟΥ του ορυκτού της πλούτου! Αυτό δηλαδή που νομίζουμε ότι συμβαίνει τώρα με αναλύσεις του στυλ "μας πήγαν στο ΔΝΤ για να μας πτωχευσουν και να βαλουν στο χερι πετρελαια, αερια" κλπ θα συνέβαινε στην πραγματικότητα απλώς αντι για το ΔΝΤ και τους "διεθνείς τοκογλύφους", τα πετρέλαια και τα αερια που έχουμε (;) θα τα έβαζε στο χέρι η Ρωσία. Αλλάζει κάτι;

Μα κι αν ακόμα τα έβαζε στο χέρι η Ρωσία στην καλύτερη των περιπτώσεων θα εισέπραττε χρήματα από τις εκμεταλλέυσεις αυτές μετα απο τουλάχιστον 10 χρόνια! (Θυμίζω ότι η Κύπρος ξεκίνησε τις διαδικασίες με την ΑΟΖ της το 2002 και θα εισπράξει τα πρώτα έσοδα της το 2016!). Εν τω μεταξύ πως θα εξυπηρετούσαμε το δάνειο προς τη Ρωσία; Είναι απολύτως βέβαιο ότι η Ρωσία βρίσκοντάς μας στην ανάγκη και προκειμένου να μην χάσει τα λεφτά της θα επέβαλλε ένα ακόμα χειρότερο πρόγραμμα λιτότητας στη χώρα απο το οποιο θα ελειπαν μαλιστα οι προβλεπόμενες στο μνημόνιο διαρθρωτικές αλλαγές, διότι απλά η Ρωσία θα ενδιαφερόταν μόνο να παρει τα λεφτα της πίσω και όχι να καταστήσει ανταγωνιστικότερη την ελληνική οικονομία (πραγμα για το οποίο ενδιαφερεται η ευρωζώνη για λόγους βιωσιμότητας του ευρωσυστηματος και του κοινού νομίσματος).

Μα κι αν ακόμα ίσχυαν όλα τα παραπάνω, οι δανειακές ανάγκες της Ελλάδας έφτασαν τελικά στο ποσό των 200 δις ευρω! Και να ήθελε να μας δανείσει η Ρωσία πολύ απλά ΔΕΝ είχε τόσα λεφτα να μας δώσει. Τα ίδια ακριβώς ισχύουν και για την Κίνα με μια διαφορά. Το κινεζικό κράτος έχει δικό του οίκο αξιολόγησης, τον οποίο συμβουλεύεται προτού προχωρήσει σε οποιαδήποτε οικονομική συναλλαγή. Ο οίκος αυτός λοιπόν όταν η Ελλάδα αποκλείστηκε από τις διεθνείς αγορές το πρώτο που έσπευσε να κάνει ήταν να προειδοποιήσει την κινεζική κυβέρνηση μη τυχόν και δανείσει στην πτωχευμένη Ελλάδα διότι θα χασει τα λεφτά της! Σε κάθε περίπτωση εαν η Ρωσία και η Κίνα ήθελαν να συνάψουν δανειακή σχέση με την Ελλάδα για να εξυπηρετήσουν τα όποια συμφέροντά τους θα μπορούσαν να κάνουν το πολύ απλο: να σπεύσουν να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα δανεισμού όταν έβλεπαν ότι η Ελλάδα κατέρεε. Δεν το έκαναν. Τρελές ήταν;

Επανερχόμαστε λοιπόν στο μνημόνιο, το οποίο είπαμε ότι ήταν η μόνη διαθέσιμη πηγή δανεισμού για την υπό πτώχευση Ελλάδα το 2010. Θα ρωτήσει κάποιος: μα γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση δεχτηκε να δανείσει την Ελλάδα όταν δε την δάνειζαν οι αγορές; Δε φοβόταν μη χάσει και αυτή τα λεφτα της;

Η απαντηση είναι απλή. Η ΕΕ δανεισε στην Ελλάδα διότι εκτίμησε ορθα ότι εαν δεν την δανειζε η Ελλάδα θα χρεοκοπούσε και ως μέλος της ευρωζώνης θα παρέσερνε και τις υπόλοιπες χώρες στην κατάρρευση. Επέλεξε εν ολίγοις το μικρότερο κακό. Σε περίπτωση που η χώρα μας δεν ήταν μέλος του ευρώ δεν υπήρχε περίπτωση να συνάψει δανειακή σύμβαση μαζί μας. Δεν έχουμε παρα να δούμε τι τραβά η εκτός ευρώ Ουγγαρία που παρακαλά γονατιστή το ΔΝΤ να την δανείσει και αυτό κωφεύει.

Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν δάνεισε απλώς χρηματα στην Ελλάδα, αλλα προχώρησε και στη σύναψη του περίφημου μνημονίου. Τι ήταν το μνημόνιο; Ήταν μια σειρά όρων που έπρεπε να εκπληρώσει η Ελλάδα για να λάβει την οικονομική βοήθεια. Τι όροι ήταν αυτοί; Ήταν όροι με ένα διπλό στοχο: αφενός να περιορίσουν και σταδιακά (σε ορίζοντα τριών ετών) να εξαφανίσουν το πρωτογενές ελλειμμά της χώρας και να την οδηγήσουν σε πρωτογενές πλεόνασμα, να δαπανά δηλαδή το ελληνικό κρατος (για μισθούς, συνταξεις, επιδόματα, παιδεία, υγεία, δημόσια ταξη κλπ) τόσα όσα εισπράττει από τους φόρους, έτσι ώστε να μην χρειάζεται δανεικά για να επιβιώσει και συνεχίσει να χρεώνεται και αφετέρου να προχωρήσει η ελληνική οικονομία σε μια σειρά διαρθρωτικών μεταρρθυμίσεων (άνοιγμα κλειστων επαγγελμάτων, πάταξη της γραφειοκρατίας, απλοποίηση φορολογικού συστήματος, αποκρατικοποίηση ζημιογόνων και ελλειμματικών ΔΕΚΟ, μείωση φαρμακευτικής δαπάνης, αξιολόγηση δημοσίων υπαλλήλων, εκμετάλλευση δημόσιας περιουσίας, μηχανοργάνωση δημόσιων υπηρεσιών, απλοποίηση ίδρυσης επιχειρήσεων, επαναθεμελίωση φοροεισπρακτικών μηχανισμών κλπ) ώστε να καταστεί ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΕΡΗ.

Τι σημαίνει ανταγωνιστικότερη; Σημαίνει να προσελκύσει νέες επενδύσεις, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας, να δημιουργήσει εγχώρια παραγωγή και αυξήσει τις εξαγωγές της, σημαίνει με αλλα λόγια να κάνει αυτό που δεν έκανε επι δεκαετίες, να ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ πλούτο στη χώρα και να πάψει να ζει με δανεικά λεφτά, τα οποία ουτως ή αλλως καποτε τελειώνουν και πρέπει να επιστραφούν.

Γιατί επιλέχτηκαν αυτές οι συγκεκριμένες διαρθρωτικές αλλαγές; Διότι αυτές τις διαρθρωτικές αλλαγές έκανε κάθε οικονομικά προηγμένο κράτος του κόσμου ώστε να καταστήσει την οικονομία του ανταγωνιστική και να παράξει εγχώριο πλούτο. Το μνημόνιο έχει λοιπόν δύο διαστάσεις: τη δημοσιονομική (σταδιακή εξαφάνιση ελλειμμάτων ώστε η χώρα να ξοδεύει όσα εισπράττει και να μη ζει δανειζόμενη) και διαρθρωτικές αλλαγές, ώστε η οικονομία να γίνει ανταγωνιστικοτερη και να αρχίσει να δημιουργεί πλούτο αντι να καταναλώνει μόνο εισαγόμενα προιόντα. Ας αναλύσουμε την πρώτη πλευρά, τη δημοσιονομική.

Όταν, όπως προείπαμε η χώρα είχε φτάσει να έχει 32 δις ευρώ πρωτογενές ελλειμμα, το οποίο έπρεπε σε διάστημα τριών ετών να εξαφανίσει (η εναλλακτική ήταν να χρεοκοπήσει και να το εξαφανίσει όχι σε τρια χρονια αλλά σε τρεις ωρες με αυτονόητες εφιαλτικές συνέπειες) είναι φυσικό και επόμενο ότι θα έπρεπε να εφαρμόσει μέτρα περιοριστικής πολιτικής. Το έλλειμμα σύμφωνα με την οικονομική επιστήμη (και την απλή λογική) εξαφανίζεται με δύο τρόπους: α) με μείωση δαπανών (ώστε να περιοριστούν τα εξοδα του κρατους) και με αύξηση εσόδων, δηλαδή επιβολή νέων φόρων.

Η πολιτική αυτή λοιπόν ήταν αναποφευκτη διότι αλλιώς δεν θα μπορούσε να μειωθεί το έλλειμμα, του οποίου η σταδιακή μείωση και εξαφάνιση ήταν αναγκαστική μιας και η χώρα δεν ειχε προσβαση σε αγορες δανεισμού ωστε να συνεχίσει να το χρηματοδοτεί. Ήταν λοιπόν μοιραίο ότι η εφαρμογή του μνημονίου θα επέφερε ύφεση. Η ύφεση ήταν απολύτως λογική και αναμενόμενη, διότι η ελληνική οικονομία κλήθηκε για πρωτη φορα μετα απο παρτυ δεκαετιών να σταθεί στα δικά της πόδια, στις δικές της δυνάμεις χωρίς την πλασματική ευημερία που δημιουργούσε ο εξωτερικός δανεισμός. Η φούσκα λοιπόν έσκασε. Η οικονομία ήρθε στις πραγματικές της διαστάσεις. Έτσι λοιπόν αυξήθηκε μοιραία και αναπότρεπτα η ύφεση (λεω αυξήθηκε διότι την ύφεση δεν την έφερε το μνημόνιο, ύφεση είχαμε στην Ελλάδα απο το 2008, δηλαδή δυο χρονια πριν μπούμε στο μνημόνιο.)

Δεν ήρθαν κάποιοι κακοί ξένοι και μας έκοψαν μισθούς και συντάξεις. ΕΜΕΙΣ δεν είχαμε να τους δώσουμε, γιατι τελειωσαν τα δανεικά.
Το μείγμα της δημοσιονομικής πολιτικής του μνημονίου ήταν ότι η δημοσιονομική προσαρμογή θα έπρεπε να γίνει κατα τα 2/3 με περικοπή δαπανών και κατά το 1/3 με αύξηση εσόδων, δηλαδή με επιβολή φόρων. Το ένα λοιπόν είναι ο δημοσιονομικός περιορισμός και το εντονο υφεσιακό του αποτέλεσμα.

Το μνημόνιο όμως δεν ήταν μόνο αυτό. Εδω έρχεται το δευτερο σκέλος του μνημονίου, οι διαρθρωτικές αλλαγές. Ποιά ήταν η μνημονιακή φιλοσοφία; "Κύριοι, αναγκαστικά πρέπει να εξαφανίσετε τα ελλείμματά σας ώστε να ζείτε σύμφωνα με τις δυνάμεις σας, αλλά επειδή οι πραγματικές δυνάμεις της οικονομίας σας χωρις τα δανεικά είναι πολύ μικρές και συνεπώς θα σας καταδικάσουν σε ενα πολύ χαμηλό βιοτικό επίπεδο, αυξήστε την πίτα, δημιουργήστε πλούτο, φτιάξτε εγχώρια παραγωγη. Πως; Εφαρμόζοντας όλες αυτές τις μεταρρυθμίσεις που περιέγραψα πιο πάνω". Αυτή είναι όλη η ουσία του καταραμένου μνημονίου. Για να δούμε λοιπόν τωρα τι έγινε πραγματικά από όλα αυτα.


Η απλή λογική λέει ότι προκειμένου να κρίνουμε εαν το μνημόνιο πέτυχε τους παραπάνω στόχους είναι απαραίτητο να δούμε εαν εφαρμόστηκε. Διότι εαν δεν αφαρμόστηκε ειναι αδυνατο να αξιολογήσουμε αντικειμενικά εαν πέτυχε. Πως μπορούμε να γνωρίζουμε εαν μια φαρμακευτική συνταγή μπορούσε να θεραπεύσει τον ασθενή όταν αυτός δεν την ακολούθησε ή οταν αυτός αντι να παίρνει το σιρόπι καθε τρεις ωρες κατα μια κουταλιά, το έπινε κάθε δεκα ώρες κατα μισή;

Εφαρμόστηκε το μνημόνιο; Άνοιξαν τα κλειστα επαγγέματα; Έγινε καμία αποκρατικοποίηση; Απλοποιήθηκε το φορολογικό σύστημα; Έγινε ευκολότερη η ίδρυση επιχειρησεων στην Ελλάδα; Φτιάχτηκαν φοροειπρακτικοί μηχανισμοί ώστε να μειωθεί η φοροδιαφυγη; Ξεκίνησε καποιο προγραμμα αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας; Μειώθηκε καθολου η γραφειοκρατία στη διοικηση; Προχώρησαν προγραμματα αξιολόγησης δημοσίων υπαλλήλων και πανεπιστημίων; Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα είναι ένα απέραντο και μεγαλοπρέπες ΟΧΙ! Το μνημόνιο πολύ απλά δεν εφαρμόστηκε.

Τι εφαρμόστηκε; Μόνο οριζόντιες περικοπές μισθών, συντάξεων και επιδομάτων, τυφλό τσεκούρωμα του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων και μια ανευ προηγουμένου φορολογική επιδρομή σε ό,τι κινείται και ό,τι αναπνέει. Και ποιά ειναι η τεράστια πλάνη της ελληνικής κοινωνίας; Ότι όλα αυτα αποτελούσαν όρους του μνημονίου! Δεν αποτελούσαν όρους του μνημονίου.Αποτελούσαν συνειδητές πολιτικές επιλογές της ελληνικής κυβέρνησης! Το μνημόνιο προέβλεπε δημοσιονομικούς ΣΤΟΧΟΥΣ. Δεν προέβλεπε τον τρόπο επίτευξής τους. Ο τρόπος επίτευξής τους ήταν στη διακριτική ευχαίρια της ελληνικής κυβέρνησης. Χαρακτηριστικο παραδειγμα; Το περιβόητο χαρατσι στα ακίνητα μέσω της ΔΕΗ. Πουθενα στο μνημονιο δεν προβλεπόταν κάτι τετοιο. Ηταν πολιτική επιλογή της τοτε κυβερνησης. Γιατι; Γιατί είχε πέσει έξω σε όλους τους στοχους της.

Γιατί ειχε πέσει εξω; Διότι το μονο που εκανε ήταν περικοπές και υπερφορολόγηση χωρις καμία διαρθρωτική αλλαγή, η οποία θα μπορούσε σε ενα χρονικό ορίζοντα να βαλει μπροστα την οικονομία και να ανακόψει την πορεία της ύφεσης. Δεν αρκεί παρα να σκεφτούμε ότι το άνοιγμα των κλειστων επαγγελμάτων που ουδεποτε εγινε πραγματικά έχει υπολογιστεί ότι θα ειχε ως αποτέλεσμα την αυξηση του ΑΕΠ κατα δυο μονάδες, ήτοι την δημιουργία περίπου 100.000 θέσεων εργασίας!

Θα ήταν τόση η ύφεση και τόση η ανεργία εαν ειχαν βελτιωθεί οι φοροεισπρακτικοί μηχανισμοί, όπως προβλεπόταν στο μνημόνιο (με συγκεκριμένα βηματα παροχής τεχνογνωσίας) και είχε περιοριστεί κατα ενα μερος η φοροδιαφυγή και συνεπώς είχαν μπει στα ταμεια του κρατους περισσότερα έσοδα;

Θα είχε επιβληθεί το χαρατσι στα ακίνητα (ύψους 1,7 δις ευρω) εαν είχε αποκρατικοποιηθεί ο ελλειμματικός κατα 1 δις ευρω το χρόνο ΟΣΕ και είχε πωληθεί μερος της κρατικής συμμετοχής στον ΟΤΕ με προσφορα 750 εκ ευρω;

Θα ήταν ίδια η ύφεση και η ανεργία εαν είχε απολυθεί ή εστω ειχε μπει μαχαίρι σε προκλητικά προνόμια (μετα από αναγκαίες μεταταξεις) στο πλεοναζον προσωπικό του ευρύτερου δημόσιου τομέα που ειχε διοριστει ως επι των πλείστων ρουσφετολογικά σε διαφορες ΔΕΚΟ; Μα η εξοικονόμηση δαπανων που θα ειχε επέλθει θα μπορούσε να μειωσει την περικοπή του προγραμματος δημοσιων επενδύσεων και του εντονου υφεσιακού της αποτελέσματος στο συνολο της οικονομίας!

Θα ήταν ίδια η ύφεση και η ανεργία εαν είχε απλοποιηθεί η ίδρυση και αδειοδότηση επιχειρησεων στη χωρα, εαν ειχε απλοποιηθεί το φορολογικό σύστημα και ειχε επιταχυνθεί η απονομή της δικαιοσύνης, αρα θα αρχιζαν να δημιουργούνται ευκολότερα νεες επιχειρησεις και να προσελκύονται επενδύσεις απο το εξωτερικο;

Θα ήταν ίδιο το επίπεδο φτωχειας και τοσο χαμηλο το επίπεδο κοινωνικής προστασίας εαν αντι να χανουμε 4 δις ευρω ετησίως σε μαϊμού επιδόματα δηθεν τυφλών και αναπήρων, υπήρχε αποτελεσματικότερη μηχανοργάνωση των δημόσιων νυπηρεσιών, ώστε τα κοινωνικά επιδόματα να κατευθύνονται σε αυτούς που τα ειχαν πραγματική αναγκη;
Δεν φταίει λοιπόν το μνημόνιο. Το μνημόνιο δεν εφαρμόστηκε, αυτη είναι η πικρη αλήθεια. Η ύφεση ήταν πραγματι αναπόφευκτη ως ενα βαθμό, αλλά όχι σε αυτο το βαθος και την έκταση. Η ύφεση θα μπορούσε να να ανασχεθεί αρχικα και να μπει η χώρα στα πρωτα βήματα ανάπτυξης αργότερα με την πιστη εφαρμογή του προγράμματος.



Υπήρχε όμως ένα μοιραίο σφάλμα στο πρώτο μνημόνιο του 2010. Ποιό; Το γεγονός ότι δεν συνειδητοποιήθηκε εκείνη τη στιγμή ότι το δημόσιο χρέος της χώρας δεν ήταν βιώσιμο, δεν μπορούσε δηλαδή να αποπληρωθεί με προσήκοντα τρόπο χωρίς να κουρευτεί. Υιοθετήθηκε η άποψη ότι ο συνδυασμός μιας φιλόδοξης δημοσιονομικής προσαρμογής με παράλληλη εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σταδιακά σε βιώσιμη ανάπτυξη την ελληνική οικονομία κάτι που θα καθιστούσε διαχειρίσιμο και το χρέος. Μεταρρυθμίσεις δεν έγιναν, η μονόπλευρη λιτότητα βάθυνε την ύφεση, τα φορολογικά έσοδα μειώθηκαν και έτσι το δημόσιο, ελληνικό χρέος κατέστη αμετάκλητα μη βιώσιμο. Έτσι οδηγηθήκαμε μοιραία στο δεύτερο μημόνιο και το περίφημο PSI.

Tι ήταν το PSI; Ήταν το κούρεμα, η απομείωση του ελληνικού χρέους κατα 50%, το οποίο έγινε σε συμφωνία με τους δανειστές της χώρας (αυτούς δηλαδή στους οποίους χρωστούσε το ελληνικό δημόσιο), διότι εαν γινόταν μονομερώς αυτό θα συνιστούσε πιστωτικό γεγονός, δηλαδή τυπική χρεοκοπία της χώρας με όλες τις εφιαλτικές συνέπειες που περιγράψαμε προηγουμένως.

Ποιές ήταν οι συνέπειες του PSI για την ελληνική οικονομία; Πρώτα και κύρια ότι ο ελληνικός λαός απαλλάχτηκε απο 105 δις ευρώ χρέους, το οποίο δεν θα χρειαζόταν να αποπληρλωσει τελικά. Δεύτερον, ότι απαλλάχτηκε απο 4-5 δις ευρώ ετησίως που θα πήγαιναν στην αποπληρωμή τόκων για το χρέος που διαγραφτηκε και τελικά δεν θα πληρωθεί. Τρίτον συμφωνήθηκε ένα εξαιρετικά ευνοϊκό επιτόκιο δανεισμού για το ελληνικό δημόσιο, το οποίο διαμορφώθηκε στο 2% μέχρι το 2015, την ώρα που χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, αλλα και άλλες φτωχότερες απο την Ελλάδα (πχ Σλοβακία) δανείζονταν με 4-5% για να δανείζουν την Ελλάδα με 2%, δηλάδή με το χαμηλότερο επιτόκιο που δανείστηκε ποτέ το ελληνικό κράτος, την ίδια στιγμή που εαν η χώρα έβγαινε στις αγορές θα δανειζόταν με 25 και 30%!! Φτανει να δει κανείς μόνο αυτά τα στοιχεία για να συνειδητοποιήσει πόσο ανόητες και εκτός κάθε πραγματικότητας είναι όλες οι θεωρίες περι τοκογλύφων.


Λενε πολλοι: μας δανείζουν χρήματα, ώστε να μας επιβαλλουν μετρα σκληρης λιτότητας, να μας εξοντώσουν για να μας αγορασουν φτηνα και να βαλουν στο χερι τα πετρέλαια, τα φυσικά αέρια, το χρυσό ή ό,τι άλλο έχουμε. Ερώτημα: εαν δεν μας δανειζαν και μας άφηναν να πτωχεύσουμε ποια θα ήταν η πρώτη και βασική συνέπεια; Ότι θα γυρνούσαμε σε μια ακρως υποτιμημένη δραχμή και όσοι είχαν βγάλει τα λεφτά τους έξω και κατειχαν το πολύ ισχυρότερο ευρώ θα μπορούσαν να κάνουν αυτό ακριβως: να γυρίσουν πίσω στην Ελλάδα της δραχμής και να αγορασουν τα πάντα κοψοχρονια!

Αφού ήθελαν τόσο πολύ να μας αγορασουν φτηνα γιατί δεν μας άφησαν κατευθείαν να πτωχευσουμε και μετά να μας αγορασουν φτηνα; Γιατι ενω μπορούσαν να μας αφησουν να πτωχευσουμε μπήκαν στη διαδικασία να μας δανείσουν 200 δις, ενώ μπορούσαν να πετυχουν το ίδιο πράγμα χωρις να ξοδέψουν ούτε 1 ευρώ;

Λένε πολλοι: μας δανεισαν για να μην χάσει η Γερμανία τα κέρδη από πώληση όπλων στην Ελλάδα. Ποιό είναι το μεσοσταθμικό κέρδος της Γερμανίας από την πώληση όπλων στην Ελλάδα; Χοντρικά 400 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Πιστευει κανείς στα αλήθεια ότι η Γερμανία, ενας οικονομικός κολοσός με τρισεκατομμύρια ευρώ ετήσιο ΑΕΠ μπήκε στη διαδικασία να δανείσει ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ευρώ στην Ελλάδα για να μην χάσει 400 εκατομμύρια ευρώ, λες και κρίνεται η βιωσιμότητα της πρωτης οικονομίας της Ευρώπης από τα όπλα που πουλάει στην Ελλάδα που εκπροσωπεί το 2% της ευρωζώνης;

Κι αφού όλα έγιναν για να μην χασει η Γερμανία τα 400 εκατομμύρια ευρώ τότε γιατί δέχτηκαν ΟΛΕΣ οι υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης να δανεισουν την Ελλάδα; Μήπως αγοράζουμε από ΟΛΕΣ τις χώρες της ευρωζώνης όπλα;

Κι αφού θελουν τόσο μανιασμένα να βαλουν στο χερι τον φυσικό πλούτο της Ελλάδας γιατί δεν έσπευσαν όλοι οι περιβόητοι εχθροί του εθνους να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα μετα το PSI, ώστε να γίνουν δανειστές της Ελλάδας και οδηγώντας την στην πτώχευση να βαλουν στο χερι πετρέλαια, αερια και οτιδήποτε άλλο; Γιατί τα ελληνικά ομόλογα εξακολουθούν να εχουν αξία σκουπιδιών και ουδείς ενδιαφέρεται να επενδύσει σε αυτα; Περνάει από κανενός το μυαλό ότι ΔΕΝ θελουν να μας αγορασουν φτηνα, αλλά να μας ωθήσουν σε μια σειρα μεταρρυθμίσεων προκειμενου να γίνουμε ανταγωνιστικότεροι, να σωθούμε εμείς, να σωθούνε κι αυτοί;

Επειτα είχαμε και όλη εκείνη την τρομερή προπαγανδα με τα περιβόητα CDS. Τι είναι τα CDS? Είναι ουσιαστικά στοιχήματα πάνω στη χρεοκοπία της χώρας. Εαν χρεοκοπήσει μια χωρα όσοι έχουν επενδύσει σε CDS κερδίζουν και βγάζουν λεφτά. Τι θεωρίες ακούγαμε; Περι εκατονταδων δις ευρώ που εχουν επενδυθεί σε CDS από προδότες της χωρας που επεδίωκαν να θησαυρίσουν απο΄τη χρεοκοπία μας. Είναι τραγική ειρωνία ότι ολοι αυτοί που μιλαγαν περι CDS και κερδοσκόπων που επιθυμούν τη χρεοκοπία της χωρας για να κονομήσουν είναι ολοι αυτοί που εκαναν ΤΟ ΠΑΝ για να χρεοκοπήσει η χώρα καταψηφίζοντας και πολεμώντας το μνημόνιο που ήταν η ύστατη ελπίδα αποφυγής της χρεοκοπίας! Πληρώθηκαν τελικα τα CDS. Πόσα ήταν τα αμετρητα δισεκατομμύρια; 2 δις παγκοσμιώς!!!!!! Εν ολίγοις τίποτα, ανθρακες ο θησαυρός.

Με το PSI λοιπόν, το κούρεμα δηλαδή, πετύχαμε κάτι πολύ σημαντικό, ζωτικής σημασίας: να καταστήσουμε το χρέος μας κατ' αρχήν βιώσιμο, εξυπηρετήσιμο δηλαδή στο μέλλον. Λεω κατ' αρχήν διότι έχοντας ως στόχο το χρεος αυτό να κινείται στο 120% επί του ΑΕΠ το 2020, θα χρειαστεί επιπλέον κούρεμα του ελληνικού χρεους που βρίσκεται στα χαρτοφυλάκια κεντρικών τραπεζών ή ακόμα και κρατών (των κρατών της ευρωζώνης που μας δανεισαν μέσω μνημονίου δηλαδή).

Λένε ακόμα ορισμένοι: μα καλα τι νόημα έχει να μας κουρεύουν 105 δις και την ίδια στιγμή να μας δανείζουν 130 δις με το μνημόνιο 2; Οσοι το λένε αυτό παραλείπουν να αναφερουν ότι χωρις το PSI και το κοψιμο των 105 δις θα αναγκαζόμασταν να δανειστούμε και τα 130 δις του μνημονίου 2 και να μας μείνουν τα 105 δις χρεος που γλυτώσαμε από το κούρεμα. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Οπως είπαμε και πριν γλυτώσαμε ετησίως περί τα 4-5 δις ευρώ που θα πήγαιναν σε τοκοχρεωλύσια, τα αμεσως επόμενα χρόνια, ενω με τη νεα δανειακή σύμβαση θα εχουμε αφενός να πληρωσουμε χαμηλότερα τοκοχρεωλύσια και αφετέρου σε πολύ μεγαλύτερο βάθος χρόνου, όταν πια η οικονομία θα εχει ανακάμψει. Πρόκειται για ενα πολύ σημαντικό όφελος.


Κυρίαρχη είναι επίσης η θεωρία της μονομερούς διαγραφής χρεους. Να μην πληρώσουμε τίποτα λένε πολλοί. Ξερουμε σε ποιούς χρωσταμε;;; Ξερουμε ότι ενα πολύ μεγαλο μερος του ελληνικού χρεους βρισκεται σε ελληνικά χερια; Ότι χρωσταμε στον ίδιο μας τον εαυτο; Σε ελληνικές τραπεζες και ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία. Μονομερης διαγραφή χρεους θα σημαινε απώλεια των καταθέσεων μας και απώλεια των νυν και μελλοντικών συνταξεων.
Ήδη το κούρεμα 50% σε ομολογα τραπεζων και ασφαλιστικών ταμείων επεφερε σημαντική ζημιά. Τι ζητούν ολοι αυτοί που μιλούν για μονομερη διαγραφη χρεους; Να ολοκληρωσουμε τη ζημιά και να αποτελειώσουμε τις τραπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία; Αν καταρρεύσουν οι τράπεζες τι θα γίνουν οι καταθέσεις μας; Ποιός θα μπορεί να δανειοδοτεί την μικρομεσαία οικονομία στην Ελλάδα; "Μα γιατι τωρα την χρηματοδοτούν οι τραπεζες"; Θα αναρωτηθεί το αντιμνημονιακα σκεπτόμενο μυαλό. Μα πως να την χρηματοδοτησουν όταν αιμορραγούν με μαζική φυγή κεφαλαίων προς τα έξω λογω του φόβου των καταθετών ότι οι τραπεζες θα καταρρεύσουν και η χώρα θα οδηγηθεί στη δραχμή; Απλά πραγματα.

Κι εκει ακριβως ερχεται η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μέσω του PSI. Από τα 130 δις της νέας δανειακής σύμβασης περίπου 40 δις θα πανε για την αποκατασταση ζημιών και την διατήρηση της ευσταθειας του τραπεζικού σύστηματος και εξ αυτού του λόγου το δημόσιο, το κρατος θα αποκτησει ρολο και λογο θεσμικά μεσα στο τραπεζικό σύστημα ωθώντας το στο να κανει αυτό που επιβάλλει η αποστολή του: να δανειοδοτήσει και να στηρίξει την πραγματική οικονομία. Δεν χαρίζονται χρηματα στους τραπεζίτες. Οι καταθέσεις των ελληνων πολιτών προστατεύονται και υποχρεώνεται το τραπεζικό σύστημα σε αλλαγή προσανατολισμού και στήριξη της επιχειρηματικότητας.


Θα ρωτησει καλοπιστα καποιος: ενταξει όλα αυτα, αλλα αφού η Ελλάδα είναι το πρόβλημα γιατί η κρίση εχει εξαπλωθεί και στην Πορτογαλία, την Ιρλανδία, την Ιταλία και την Ισπανία; Μα ουδείς ισχυρίστηκε ότι μόνο η Ελλάδα είναι το πρόβλημα. Η κρίση αυτη είναι πριν και πανω από όλα ευρωπαϊκή. Η βαθύτερή της αιτία είναι το γεγονός ότι η ευρωζώνη σχεδιάστηκε με ανεπαρκή και μη διορατική αρχιτεκτονική. Μπήκαν κατω από την ίδια νομισματική ομπρέλα οικονομίες πολύ ανόμοιες μεταξύ τους κάτι που αναπόφευκτα οδήγησε κάποια στιγμή (όταν αρχισαν να κλείνουν οι στρόφιγκες δανεισμού και τα χρεη των ευρωπαϊκών χωρων, αυξημένα από τα φθηνα επιτοκια του ευρώ να καθίστανται απειλητικά) στο να αποκαλυφθούν τα ανταγωνιστικά ελλείμματα των αδυνάμων χωρών και να χρειάζεται να καταστήσουν τις οικονομίες τους ανταγωνιστικότερες, προχωρώντας σε μια σειρα από επώδυνες διαρθρωτικές αλλαγές προκειμένου να συμβαδίσουν με τις ισχυρότερες χωρες.


Η Ελλάδα υπήρξε ο πλέον αδύναμος κρίκος της ευρωζώνης για αυτό και χτυπήθηκε πρώτος. Στην Ελλάδα χρεοκόπησε το ΚΡΑΤΟΣ. Γιατί; Διότι ζούσε χρόνια με δανεικά, με λεφτα δηλαδή που δεν είχε. Αφού λοιπόν χρεοκόπησε το κρατος, η εξοδος από την κρίση δεν μπορεί παρα να περνα μέσα απο τη βαθιά μεταρρύθμιση και τη μείωση αυτού του διεφθαρμενου, γραφειοκρατικού, δυσκίνητου, ανοργάνωτου κρατους. Στις υποποιπες χωρες το προβλημα εντοπίστηκε κυρίως στο τραπεζικό σύστημα. Το χρεος των υπολοίπων ευρωπαικών, προβληματικών κρατών δεν προήλθε από το σπαταλο κρατος τους, αλλά από το γεγονός ότι το τραπεζικό τους σύστημα ηταν εκτεθειμένο σε τοξικά προιόντα και προκειμενου να το σωσουν από την καταρρευση αναγκαστηκαν να το χρηματοδοτήσουν αυξάνοντας το δημόσιο χρέος τους. Ακολούθησαν λοιπόν μία μια ακριβως αυτές οι χώρες με τις ευάλωτες τραπεζες. Δεν υπάρχουν πολλές λύσεις για το ευρώ. Ή θα υπάρξει κοινό οικονομικό διευθυντήριο στην ευρωζώνη και μια συντονισμένη δημοσιονομική και αναπτυξιακή πολιτική μέσα από τολμηρες αλλαγες ή θα διαλυθεί.


Ενα πραγμα ειναι βέβαιο: ότι οι θεωρίες περι μπλόφας που πωλούνται με το τσουβαλι στην Ελλάδα είναι αερας κοπανιστός. Δεν υπάρχει περίπτωση, ούτε μια στο δισεκατομμύριο η Ελλάδα να καταγγείλει μονομερώς το μνημόνιο και να συνεχίσει να λαμβανει χρηματοδότηση από την ευρωζώνη. Βγαλτε το αυτό από το μυαλό σας. Πέραν του ότι σε ενα τετοιο ενδεχόμενο θα πρεπει να ξαναψηφίσουν εξ αρχης ολα τα κοινοβούλια των ευρωζωνικών χωρών, κατι που απλά σημαινει ότι καμια κυβερνηση δεν πρόκειται να αναλάβει το κόστος να πει στο λαό της "θα συνεχίσουμε να πληρωνουμε τους Ελληνες ενω αυτοί δεν θα τηρούν τιποτα από αυτα που συμφωνήσαμε", είναι καθαρη ΣΧΟΙΖΟΦΡΕΝΙΑ να πιστεύουμε ότι υπάρχει λαός σε αυτό τον κόσμο που θα δεχτεί ποτέ να δανείζει επ' απειρον ή και να χαρίζει δανεικά κι αγύριστα σε μια χώρα μόνο και μόνο για να συντηρήσει το βιοτικό της επίπεδο χωρίς η χωρα αυτη να κάνει τιποτα προκειμενου να διορθώσει την οικονομία της, να επιστρεψει τα δανεικά και μεσα από τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της να μην αποτελέσει μελλοντικά απειλή για το κοινό νόμισμα.

Εαν οι Ευρωπαίοι συνεχίσουν να χρηματοδοτούν την Ελλάδα χωρίς να τηρεί τις συμφωνίες της τότε το ίδιο θα κανει αμέσως και η Πορτογαλία και η Ιρλανδία που βρίσκονται στο μνημόνιο. Κορόιδα είναι αυτές να παιρνουν μετρα ενω στην Ελλάδα θα χαρίζονται λεφτα; Που οδηγεί εν ολίγοις αυτη η θεωρια; Στη διαλυση της ευρωζώνης. Εαν χαριστούν λεφτα στην Ελλάδα απλά καθε αλλη χωρα της ευρωζώνης θα αρνηθεί να παρει στο οποιοδήποτε μετρο και να πληρωσει το οποιοδήποτε χρεος. Υπαρχει λογικος ανθρωπος που πιστευει οτι η ευρωζωνη είναι πρόθυμη να επιτρεψει να συμβεί κατι τετοιο; Αντιθέτως δεν θα διστασουν να θυσιάσουν την Ελλάδα ακόμα και αν τους κοστίσει ακριβά προκειμένου να πουν στα υπολοιπα αδυναμα κρατη "εφαρμοστε πιστα τις συμφωνίες γιατι κοιταξτε τι θα παθετε". Ακόμα κι αν το κόστος εξοδου της χωρας από το ευρω είναι 1 τρισεκατομμύριο, το κόστος παραμονής μιας χωρας στο ευρώ, την οποία θα πληρώνουν μονίμως καποιοι αλλοι χωρις αυτή να κανει τιποτα (αρα χωρις ποτε να ξαναβγει στις αγορες και να σταθεί μονη της στα πόδια της) ειναι ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΟ. Προκειται λοιπόν για παραμύθια για μικρά παιδιά.

Η λύση είναι λοιπόν να εφαρμόσουμε πιστά το μνημόνιο στο συνολο του, το οποίο αποτελεί την τελευταία ελπίδα εκσυγχρονισμού του κρατους και της οικονομίας μας. Η αναπτυξη δεν θα ερθει με νεα δανεικα (τα οποία αλλωστε δεν υπαρχουν) που απλώς θα ενισχύσουν την καταναλωση σε μια χωρα με διαλυμενη παραγωγη, δηλαδή την καταναλωση εισαγόμενων προιόντων. Η πραγματική αναπτυξη που δεν θα στηρίζεται σε δανεικά θα ερθεί μόνο μεσα από τολμηρες διαρθρωτικές αλλαγες που προβλέπει το μνημόνιο, μονο μεσα από την αυξηση της ανταγωνιστικοτητας της ελληνικής οικονομίας. Δεν αρκεί μονο να μοιραζεις χρημα. Πρεπει προηγουμενως να το εχεις παραξει, να ειναι δικό σου διοτι αλλιώς ερχεται καποια στιγμη που πρεπει να το επιστρεψεις.


Μα δεν θελει καμία αλλαγη το μνημόνιο; Θα πει καποιος. Βεβαιως θελει και ήδη ωριμαζει μια τετοια σκεψη στην Ευρώπη. Θελει καταρχην χρονική επεκταση 1 με 2 χρόνια εφαρμογής του, προκειμενου τα μετρα και οι μεταρρυθμισεις που προβλέπει να υλοποιηθούν ομαλότερα και ηπιότερα. Θελει περαιτέρω κούρεμα του δημοσίου χρεους, προκειμενου η χωρα να ελαφρυνθει πιο πολύ. Θελει την έκδοση των περίφημων ομολόγων έργων, δηλαδη κοινές χρηματοδοτικές πρωτοβουλίες της ευρωζώνης για την υλοποίηση μεγαλων εργων στις αδυναμες χωρες προκειμενου να παρει μπροστα η αναπτυξιακή μηχανή. Θελει ενεργότερο ρόλο της ευρωπαϊκής τράπεζας επενδύσεων ως προς τη χρηματοδότηση καινοτόμων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών.

Σε βαθος δε χρόνου μετα την εναρμόνιση της οικονομικής πολιτικής στην ευρωζώνη απαιτείται και η εκδοση ευρωομολόγων ευρωπαικού χρεους, κατι που θα συμβαλλει σημαντικά στη σταθερότητα του ευρωσυστήματος, γεγονός το οποίο συγχρόνως με την επιβολή ενός φόρω επί των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών συναλλαγων (φόρος τομπιν) μπορει να οδηγησει την ευρωπαίκή οικογενεια στο να ατενισει πιο αισιόδοξα το μελλον για αυτη και τα μελη της.