Το ρίσκο της αφύπνισης

του Στέφανου Λιούζα

Έχουμε πλέον χορτάσει σε αριθμούς, σε δισεκατομμύρια ευρώ, σε δάνεια, σε χρέη, σε κλεμμένα, σε «τούβλα», σε «κουρέματα», σε «κόντρα ξυρίσματα» σε..σε.. του κράτους, των ιδιωτών, των τραπεζών..



Η τρομοκρατία της εκπτώχευσης εξελίσσεται σε κοινωνική μάστιγα.

Οι συνθήκες ζωής μας, σπρώχνονται βίαια, δεκαετίες πίσω και εγγίζουν αυτές ενός διαρκούς και καταστροφικού πολέμου.

Σπέρνεται έντεχνα, αλλά και απευθείας πολλές φορές, ο φόβος στις ψυχές μας και η ένταση στο νου, στο σώμα, στην καρδιά μας (κάτι που λέγεται από τους πολύ εγγράμματους και.. «στρες» ή άγχος ).

Η απελπισία «σύννεφο» που λέγεται πιο λαϊκά (!), στο σύνολο του κόσμου της δουλειάς, πρώτα απ'ολους σε αυτούς που έχουν να «σταυρώσουν» μεροκάματο από πολλούς καιρούς, στους νέους και σε αυτούς που «κάτι κάνουν» ακόμη, αλλά τώρα βιώνουν ένα απέραντο και ραγδαίως εντεινόμενο περιβάλλον ανασφάλειας.

Κάπως έτσι λοιπόν εξελίσσονται τα πράγματα. Άντε λίγο καλύτερα, αλλά μάλλον χειρότερα!

Σημασία έχει ότι ζούμε μια κατάσταση ολικής παρακμής με οικονομικές, πολιτικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές, πολιτισμικές διαστάσεις….

Και αυτό συντελείται που; Στο πιο αναπτυγμένο (υποτίθεται εν τέλει) τμήμα της ανθρωπότητας. Γιατί και πως;

Μου’ρχεται αμέσως στο νου το «Αντεργκράουντ» του Κουστορίτσα, αυτή η καταπληκτική ταινία - αλληγορία – για την ζωή των πολιτών στην πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβία σε μια υπόγεια πόλη μιας ψεύτικης πραγματικότητας.

Λες; Λέω (μέσα μου) να μας την «έχουνε στημένη την δουλειά»; Να ζούμε δηλαδή μέσα στα τρίσβαθα υπόγεια μιας «πόλης» άγνοιας, απάθειας ή και μεγάλης απελπισίας που μας προκαλεί απόλυτη ακινησία πνευματική, κοινωνική, πολιτική αλλά και παραίτηση για στοιχειώδη αυτοπροστασία μας;

Συνειρμικά μου’ρχεται ακόμη μια σύγκριση της κοινωνικής μας κατάστασης με μια άλλη, πολύ αρχαία. Αυτή που περιγράφεται στην «Πολιτεία» του Πλάτωνα, στην περιβόητη «σπηλιά» με τους αλυσοδεμένους κατοίκους, στο μαύρο της σκοτάδι. Οι άνθρωποι αυτοί παρόλο που ζουν φυλακισμένοι δεν έχουν συναίσθηση της άθλιας κατάστασης τους. Το μόνο σημείο αναφοράς τους το παιχνίδι των «σκιών». Αυτές είναι η ζωή τους όλη! «Σκοτώνουν» τον όποιο αποπειράται να τους βγάλει στο φως, να τους απελευθερώσει από την μεγάλη αυταπάτη που ζουν. Οι εμφύλιες διαμάχες (πως λέμε -η φτώχεια φέρνει γκρίνια!), είναι η πιο συχνή τους συνήθεια.

Δεν θα αποπειραθώ να μπω σε ερμηνείες (ίσως άλλη φορά). Εχω όμως την αίσθηση ότι βιώνουμε, το μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας, σήμερα σε σύγχρονα, απέραντα και απύθμενα «σπήλαια» σκιών. Είμαστε «ελεύθεροι» φυλακισμένοι. Τα δεσμά των αναγκών μας γίνονται ανυπόφορα.

Είναι «της μοίρας» μας να μην βγούμε ποτέ από αυτές τις σκοτεινές σπηλιές; Ζωντανές σκιές, ισόμοιρες των πεθαμένων; Είναι αυτή η προοπτική και για τα παιδιά μας;

Στην αρχαιότητα ο Σωκράτης έθετε ερωτήματα, έκφραζε ή κέντριζε ανησυχίες (για την παρακμή της τοτινής Δημοκρατίας). Ο Πλάτωνας προχώρησε και αποπειράθηκε να δώσει και απαντήσεις διεξόδου. Ο Αριστοτέλης, ο τότε «ρεαλιστής», ήταν σχεδόν απόλυτος στην διέξοδο. (Κατάλυση της Δημοκρατίας και υποδοχή της σκληρής μοναρχίας, και της αρχής «ο πλούτος για τον πλούτο», που έγινε αρχή και πράξη με τον Φίλιππο και τον Αλέξανδρο και «κρατάει» ήδη κοντά 2500 μαύρα χρόνια!)

Υπήρχαν και πολλοί άλλοι, ωστόσο, φιλόσοφοι – που λίγα μόνο από αυτούς δυστυχώς διασώθηκαν- οι διάφοροι σοφιστές, οι λεγόμενοι κυνικοί, ο Διογένης με το «πιθάρι» του και το φανάρι, ο Πρωταγόρας… που διατύπωσαν και την καταπληκτικά προωθημένη αντίληψη και άποψη, «πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος». Που μπορεί και να σημαίνει: «δεν είναι μέτρο το χρήμα, αλλά η ανθρώπινη δημιουργία και εργασία» (!!!)

Όταν σήμερα οι πολιτικές της κυβέρνησης μας, αλλά και οι αντίστοιχες στην Ευρώπη και στον κόσμο, κονιορτοποιούν αυτό που λέγεται ανθρώπινη εργασία, κατακτημένα, με άπειρους αγώνες και θυσίες, δικαιώματα και την όλη μας κοινωνική και προσωπική αξιοπρέπεια από την μια, και από την άλλη μας πείθουν μαζικά ότι όλα αυτά είναι μονόδρομοι, αναγκαστικές επιλογές, και τους ανεχόμαστε ακόμη, δεν είμαστε εγκλωβισμένοι σε μια σύγχρονη κατάμαυρη "σπηλιά", ή, ίσως, σε μια υπόγεια κοινωνία με τεχνητά φώτα, επιτηδευμένο διάκοσμο, χωρίς «στον ήλιο μοίρα» που λέμε; (ουφ, αυτές οι προτάσεις με την τελεία στο υπερπέραν !)

Με την δημοκρατία να στενάζει, τα δικαιώματα από τον κοινωνικά παραγόμενο πλούτο σε διαρκή περιστολή και σε απόλυτο όφελος ισχυρών μειοψηφιών! (60.000 άτομα στην Ελλάδα κατέχουν 898,6 Δις δολάρια, αποθησαυρισμένες περιουσίες - 2010. Credit Suisse, Κώστας Νικολάου στην ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ). Κατέχουν δηλαδή σε «χρυσά τούβλα» και «διαμαντένιες γιρλάντες», τέσσερα ΑΕΠ της μικρής μας χώρας ή τρεις φορές το συνολικό μας χρέος, γι΄αυτό που μας έχουν βάλει όλους μας στην «πρέσα»! Θα ελπίζουμε πια μόνο για το ξερό-κάματο; Θα πέσουμε στην βαθιά απελπισία; Θα υπάρχουμε αγκαλιασμένοι με την ρουτίνα της συνήθειας; Με το ανύπαρκτο ρίσκο της εναλλαγής των πολιτικών του υπάρχοντος κομματικού μας κατεστημένου; Την διαρκώς κολοβοποιούμενη δημοκρατία μας; Ο κόσμος της εργασίας και της δημιουργίας, θα αποδεχόμαστε ακόμη ότι «μέτρο» είναι το χρήμα και όχι η δουλειά μας; Θα μας κοιμίζουν διαρκώς στον καναπέ με τα πολυμέσα και την κουλτούρα τους; Θα εκφυλίζουν τις απόψεις και αντιλήψεις μας μέχρι τον καυγά στον καφενέ – άντε και κάνα γιαούρτωμα; Θα μας οδηγούν – ως μόνιμα πια ηττημένους- στην απόλυτη παραίτηση και στον «αντεργκράουντ» αλυσοδεμένο κόσμο των σπηλαίων; Στην επάρκεια της ευχαρίστησης να φυτοζωούμε;

Ε! λοιπόν όχι! (είναι και επίκαιρο). Τουλάχιστον όχι, χωρίς αντίσταση και εξέγερση!

Ενστερνιζόμαστε το «Πρωταγορικό»: «η δουλειά μας και η δημιουργία μας είναι το μέτρο και όχι το χρήμα». Είμαστε οι παραγωγοί των κοινωνικών αγαθών, οι δημιουργοί του παγκόσμιου πλούτου (υλικού, τεχνικού, πνευματικού), οι μέτοχοι του δήμου, οι συντελεστές της δημοκρατίας. Έχουμε παρακαταθήκες αγώνων. Έχουμε κοινωνικό, φιλοσοφικό, πολιτικό εξοπλισμό και υπόβαθρο ικανά να μας αφυπνίσουν (πιο έγκαιρα τουλάχιστον από τους αρχαίους!).

Βγαίνουμε από τον λήθαργο!

...Όσο για μένα, έμεινα πάντα ένας πλανόδιος πωλητής αλλοτινών πραγμάτων,
αλλά... αλλά ποιος σήμερα ν' αγοράσει ομπρέλες από αρχαίους κατακλυσμούς.

"Χρωματίζω πουλιά και περιμένω να κελαηδήσουν”

(Τάσος Λειβαδίτης – «ΕΠΙΛΟΓΟΣ»)