Τα αντιπολεμικά σπίτια του Πόντου

της Παρθένας Τσοκτουρίδου

Κάθε αντιπολεμικό σπίτι στον Πόντο είχε καταφύγιο. Οι τοίχοι είχαν φάρδος 2-3 μέτρα και για να μη περνούσε σφαίρα μέσα απ’ αυτούς, τους γέμιζαν με μπόλικο χώμα.

Μπροστά στο σπίτι υπήρχε μια...καμάρα αρκετά φαρδιά, πάχους 2-3 μέτρων. Όταν γινόταν πόλεμος, όλοι έμπαιναν σ’ αυτήν, επειδή ήταν κτισμένη από πέτρα κι όταν οι σφαίρες κτυπούσαν πάνω της, έπεφταν κατά γης.

Κάτω από την καμάρα υπήρχε καταφύγιο, μέσα στο οποίο τοποθετούνταν βούτυρα και τυριά. Σε περίπτωση όμως πολέμου, τα έβγαζαν κι έμπαιναν μέσα οι νοικοκυραίοι.

Το καταφύγιο είχε βάθος 3 μέτρων και τοποθετούνταν μέσα και κρεβάτια, όπου τα βράδια κοιμούνταν εκεί ο παππούς, η γιαγιά κι ένα εγγόνι, επειδή είχε περισσότερη ζέστη. Κι αυτό, διότι το καταφύγιο ζεσταινόταν από το τζάκι της διπλανής κουζίνας. Η καμάρα δεν είχε παράθυρο. Μπορούσε κάποιος να δει έξω μόνο από την οροφή, όπου είχε φεγγίτη.

Τα αντιπολεμικά σπίτια είχαν βάθος 20-30 μέτρα. Αποτελούνταν από δυο δωμάτια, φαρδύ μπαλκόνι με ξύλινα κάγκελα, τουαλέτα έξω από το σπίτι, κουζίνα και φούρνο έξω και πάλι από το σπίτι.

Για λόγους ασφαλείας η καμάρα μόνο ήταν μέσα στο χώμα, ενώ το υπόλοιπο σπίτι ήταν στην επιφάνεια. Μέσα στο σπίτι υπήρχε κουφοστάτης, όπου έβαζαν την κούφα με το νερό. Επίσης, υπήρχαν στο σπίτι δυο πόρτες κι ένα τζάκι. Δεν άνοιγαν ποτέ πόρτα να πάρουν ψωμί οι νοικοκυραίοι, παρά το έδεναν με σχοινί και το ανέβαζαν πάνω ή το κατέβαζαν κάτω.

Το αντιπολεμικό σπίτι ήταν ψηλό και δίπατο. Κάτω από το σπίτι υπήρχε στάβλος, μέσα στον οποίο φοβούνταν να μπούνε από έξω κι έμπαιναν μέσα από μια καταπακτή του σπιτιού που είχε σκάλες, οι οποίες οδηγούσαν στον στάβλο. Πάνω στην καταπακτή τοποθετούνταν ένα καζάνι γεμάτο από νερό βάρους 4-5 κιλών, για να μη μπορούσαν να την ανοίγουν οι Τούρκοι.

Τέλος, στο αντιπολεμικό σπίτι ήταν και γαλοστάτης, στον οποίο υπήρχε παράθυρο για να φυσάει ο αέρας το γάλα. Σημειωτέον ότι οι πόρτες των στάβλων ήταν χαμηλού ύψους, στα δε μπαλκόνια κοιμούνταν το χειμώνα.



(Από το βιβλίο της Παρθένας Τσοκτουρίδου: «ΟΙ ΠΑΤΡΟΓΟΝΙΚΕΣ ΡΙΖΕΣ ΤΩΝ ΚΟΜΝΗΝΙΩΤΩΝ» - Πληροφορίες της Δέσποινας Λαγοπούλου από τον Κοστορτό)

kozani.tv