Δείτε ένα βίντεο στο οποίο καταγράφεται η ιστορία της Ευρώπης από το 1000 μ.Χ έως σήμερα σε τρία μόλις λεπτά (Vid) Τα σύνορα της Ευρωπαϊκής ιστορίας σε τρία λεπτά! και όμως είναι δυνατόν. Χιλιάδες φορές έχουν αλλάξει τα σύνορα στη Ευρώπη. Πόλεμοι, συμμαχίες, βασίλεια, φέουδα, Θρησκευτικοί πόλεμοι, επαναστάσεις, δημοκρατία...
Στο βίντεο που ακολουθεί και έχει κάνει το γύρω του διαδικτύου μπορούμε να δούμε πόσες φορές έχουν αλλάξει τα σύνορα στην Ευρώπη από το 1000 μ.Χ έως το 2003 μ.Χ
Για την υλοποίησή του χρησιμοποιήθηκε software από τον Ιστορικό Ατλα της Centennia.
Η μουσική είναι του του Hans Zimmer από το Inception score
European time lapse map από stefanelonikitelo
Πηγή:news247.gr
6 σχόλια:
Εθνικισμός
Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσουμε να ερευνήσουμε πώς καλλιεργείτε η ιδέα του εθνικισμού και τις κοινωνικές επιπτώσεις του. Μπορεί άραγε σήμερα,μετά τις εμπειρίες με τους Ναζί ο σύγχρονος πολιτισμός να αναγεννήσει ξανά από τις στάχτες του τον φασισμό;
Καταρχήν ας δούμε πως ορίζεται αυτό το ιδεολόγημα που αποκαλείτε “εθνικισμός” και θα προσπαθήσουμε να το αποσυνδέσουμε από την έννοια του έθνους. Υπάρχει μια σύγχυση των εννοιών αυτών που θα πρέπει να ξεκαθαριστεί. Ο όρος “εθνικισμός” αναφέρεται σε ένα σύνολο πεποιθήσεων για το έθνος. Κάθε έθνος μπορεί να έχει διάφορες απόψεις σχετικά με τον χαρακτήρα του. Απόψεις που συχνά παίρνουν τη μορφή πολιτικών διαφορών.
Ορισμένοι βλέπουν το έθνος στο οποίο ανήκουν ως πρόμαχο των ατομικών ελευθεριών,ενώ άλλοι μπορεί να θυσιάσουν τις ελευθερίες τους για χάρη της ασφάλειας. Κάποιοι μπορεί να θεωρούν ευπρόσδεκτους τους μετανάστες στηρίζοντας πολιτικές που διευκολύνουν την πολιτογράφησή τους ενώ άλλοι μπορεί να είναι εχθρικοί απέναντι στο φαινόμενο της μετανάστευσης, άλλες φορές πάλι οι πολιτικές αφορούν θρησκευτικές πεποιθήσεις που θα πρέπει ή δεν θα πρέπει να λατρεύονται από κάποιο έθνος.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν κριτήρια με τα οποία κοινωνικές ομάδες διαφοροποιούνται σε “αυτοί” και “εμείς”. Κάποιο ανθρώπινο σύνολο εναντιώνεται σε κάποιο άλλο σχεδόν από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας και το φαινόμενο συνεχίζει να υπάρχει ακόμα και σήμερα.
πχ. Οι Τσετσένοι και οι Ουκρανοί θεωρούν τους λαούς τους διαφορετικούς από τους Ρώσους, οι Κούρδοι διαχωρίζουν τον εαυτό τους από τους Ιρακινούς και τους Τούρκους. Οι Ταϊβανέζοι αναζητούν την διαφορετικότητά τους από την Κίνα . Οι Σλοβάκοι και οι Τσέχοι χώρισαν σχηματίζοντας ξεχωριστά εθνικά κράτη. Κάποιοι θεωρούν ότι το Κασμίρ δεν είναι μέρος της Ινδίας κλπ.
Τα έθνη αναδύονται μέσα στο χρόνο ως αποτέλεσμα ποικίλων ιστορικών διεργασιών. Όλα τα έθνη έχουν κάποιες πρόδρομες ιστορικές μορφές, είτε μιλάμε για φυλές, είτε για πόλεις κράτη, είτε για βασίλεια. Για την δόμηση ενός έθνους είναι σημαντικές οι μνήμες οι οποίες αφορούν τις προγενέστερες αυτές μορφές κοινωνικής οργάνωσης.. Το δομικό αυτό συστατικό του χρόνου- όταν δηλαδή μια ορισμένη προσέγγιση του παρελθόντος διαμορφώνει ένα μέρος του παρόντος- είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των εθνών και αποκαλείτε “χρονικό βάθος”.
Οι μνήμες του παρελθόντος διαμορφώνουν, επίσης, μέρος της εικόνας που έχει ένας άνθρωπος για τον εαυτό του στο παρόν. Καθώς η διάνοια και το πνεύμα του ατόμου αναπτύσσονται μέσα σε διαφοροποιημένους κοινωνικούς χώρους, όπως η οικογένεια και οι εκπαιδευτικοί θεσμοί, το άτομο έρχεται σε επαφή με τις παραδόσεις της κοινότητάς του. Το παιδί πχ. μαθαίνει την εθνική γλώσσα και το νόημα του ανήκειν σε ένα συγκεκριμένο έθνος μέσα από το νόμο και το έθιμο. Οι παραδόσεις αυτές ενσωματώνονται σιγά σιγά και γίνονται μέρος του εαυτού του. Η κοινωνική πραγματικότητα που δημιουργείτε με τις σχέσεις των ατόμων που μοιράζονται τον ίδιο γεωγραφικό χώρο ή μιλάνε μια κοινή γλώσσα εκφράζεται με τον όρο “συλλογική συνείδηση” .
Όταν τα άτομα αυτά μετέχουν στις ίδιες κοινωνικές παραδόσεις και εκλαμβάνουν τον εαυτό τους ως διαφορετικό από τα άτομα που δεν μετέχουν, τότε υφίστανται μια κοινή πίστη σε ένα συλλογικό αυτοπροσδιορισμό, μια ιδιαίτερη κουλτούρα δηλαδή, η οποία καλείτε “συλλογική αυτοσυνείδηση”.
Πολλές φορές η διαδικασία αυτοκατανόησης περιστρέφεται γύρω από το γεγονός της γέννησης σε ένα συγκεκριμένο “έδαφος”. Με τον τρόπο αυτό συσχετίζει κανείς τον εαυτό του με άλλους ανθρώπους που γεννήθηκαν στο ίδιο “έδαφος”, ακόμη κι αν η γέννησή τους έλαβε χώρα πολύ πριν τη δική τους γέννηση. Σε αυτή τη περίπτωση υφίσταται ένας λαός δομημένος με όρους γεωγραφίας του οποίου η ύπαρξη, κατά την άποψη των ατόμων που τον αποτελούν, έχει διάρκεια στο χρόνο: Το μόρφωμα αυτό αποκαλείτε έθνος..
Πιο συχνά όμως η πίστη στη συνέχεια του έθνους αφορμάται από την υποτιθέμενη καταγωγή της εθνικής συλλογικότητας από κάποιους κοινούς προγόνους, όπως η συλλογική πίστη των αρχαίων Ισραηλιτών στη κοινή καταγωγή από τον Αβραάμ, η πίστη των Ιαπώνων στη κοινή καταγωγή απο τον πρώτο Ιάπωνα Αυτοκράτορα, η πίστη των Ρουμάνων στην καταγωγή από τους αρχαίους Δάκες ή στην περίπτωση της Κίνας ,η πίστη στην ύπαρξη της φυλής των Χάν. Συνήθως η πίστη στη καταγωγή στερείτε ιστορικής βάσης, όμως δεν παύει να είναι φαινόμενο που επαναλαμβάνεται μέσα στην ιστορία.
Η διαίρεση του κόσμου σε δυο αντιμαχόμενα στρατόπεδα -το έθνος μας απο τη μια πλευρά και όλα τα υπόλοιπα έθνη απο την άλλη- και η πεποίθηση οτι τα άλλα έθνη αποτελούν εχθρό εκφράζει, σε αντίθεση με τον πατριωτισμό, την ιδεολογία του εθνικισμού.
Ο εθνικισμός αποκηρύσσει τη διαφορετικότητα και αποπειράται να εξαφανίσει όλες τις διαφορετικές κοινωνικές απόψεις και συμφέροντα για χάρη του ενός και μοναδικού οράματος σχετικά με το πώς είναι ένα έθνος και πώς θα πρέπει να γίνει στο μέλλον.
Ο Γαλλικός εθνικισμός για παράδειγμα, θα μπορούσε να περιγραφεί με βάση την αντίληψη ότι καλός Γάλλος είναι εκείνος ο μισεί καθετί Αγγλικό ή Γερμανικό και καθένας που δεν συμμορφώνεται με την αντίληψη αυτή δεν είναι αληθινό μέλος του Γαλλικού έθνους.
Πώς καθορίζεται όμως στη πράξη η ιδιότητα του πολίτη που ανήκει σε κάποιο έθνος?
Τα κριτήρια αυτά δεν είναι σταθερά και ένα παράδειγμα είναι οι νόμοι για την πολιτογράφηση των μεταναστών οι οποίοι αλλάζουν συχνά.
Ορισμένες φορές η ιδιότητα του μέλους ενός έθνους απονέμεται σε εκείνους που γεννιούνται από γονείς που είναι ήδη αναγνωρισμένα μέλη του εν λόγω έθνους,άλλες φορές πάλι απονέμεται σε εκείνους που γεννιούνται μέσα στα γεωγραφικά όρια τα οποία θεωρούνται εθνική επικράτεια.
Στην πρώτη περίπτωση έχουμε να κάνουμε με την “εθνοτική” αντίληψη του έθνους (ethnic), ενώ στη δεύτερη περίπτωση με την “αστική-πολιτική” (civic) αντίληψη.
Η “αστική-πολιτική” αντίληψη είναι περισσότερο πιθανό να αποτελέσει βάση για πολιτικές ισονομίας και ελευθερίας γιατί όλοι όσοι γεννιούνται μέσα στην γεωγραφική επικράτεια του έθνους-κράτους θεωρούνται μέλη του, ανεξάρτητα από την καταγωγή, τη γλώσσα ή τις θρησκευτικές πεποιθήσεις αυτών ή των γονέων τους. Στην πράξη βέβαια αυτή η θεωρητική διάκριση δεν ισχύει ποτέ απόλυτα περιλαμβάνοντας ένα μείγμα και των δυο εκδοχών αναλόγως κιόλας αν το έθνος έχει υπάρξει έθνος αποστολής ή έθνος υποδοχής μεταναστών σε κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή της ιστορίας του, Το σημαντικό είναι να αναγνωρίζει κανείς ότι όλα τα έθνη είναι υποκείμενα σε αλλαγές.
Τα όρια του εθνικού εδάφους δεν είναι ποτέ απλά γεωγραφικά. Είναι συνήθως οριοθέτες της γεωγραφίας των παραδόσεων που περνούν από γενεά σε γενεά. Εδώ μπορούμε να επεκταθούμε λίγο φιλοσοφικά στον τρόπο με τον οποίο ένα άτομο θεωρεί “δική του” μια δομή τόσο εκτεταμένη όσο το έθνος. Ο John Locke στο έργο του “Δεύτερη πραγματεία περί διακυβέρνησης (1690)” υποστήριζε ότι όταν κάποιος δημιουργεί ή κατέχει ένα υλικό αντικείμενο, το αντικείμενο αυτό θεωρείτε δικό του εφόσον μέρος του εαυτού του έχει περάσει σε αυτό εξαιτίας του κόπου που κατέβαλε για να το δημιουργήσει ή να το αποκτήσει. Ο κόπος αυτός είναι που νομιμοποιεί το δικαίωμα της περιουσίας.
Ο κύκλος της ζωής ενός λαού, ενός έθνους, είναι νομοτελειακός. Περνά από την βαρβαρότητα στον πολιτισμό κυνηγώντας ένα όνειρο,μετά παρακμάζει και πεθαίνει,όταν τούτο το όνειρο χάνει τη δύναμή του.
Ξεκινάει με έναν κονιορτό ανθρώπων,διαφορετικής προέλευσης. Συγκεντρώνεται απ' τις συγκυρίες των μεταναστεύσεων,των εισβολών και των κατακτήσεων. Με διαφορετικές καταγωγές, με γλώσσες και πεποιθήσεις, αυτοί οι άνθρωποι έχουν ως μόνο κοινό δεσμό τον νόμο κάποιου αρχηγού. Σιγά σιγά ο χρόνος εκπληρώνει το έργο του. Η ταυτότητα του περιβάλλοντος,οι ανάγκες μιας κοινής ζωής δρουν αργά. Η συγκέντρωση ανόμοιων ομάδων αρχίζει να συστέλλεται και δημιουργείτε μια φυλή, δηλαδή μια συνάθροιση που έχει χαρακτήρες και αισθήματα κοινά,τα οποία η κληρονομικότητα θα τα σταθεροποιήσει προοδευτικά. Η μάζα έχει γίνει ένας λαός και αυτός ο λαός θα μπορέσει να βγει από την βαρβαρότητα.
Δε θα βγει όμως τελείως από αυτή,παρά μόνο όταν, μετά από μακροχρόνιες προσπάθειες ,αγώνες και αναρίθμητες επανεκκινήσεις, θα έχει αποκτήσει ένα ιδανικό. Δεν έχει σημασία η φύση αυτού του ιδανικού. Είτε αυτό είναι η λατρεία της Ρώμης. Η δύναμη της Αθήνας. Ο θρίαμβος του Αλλάχ ή σήμερα η συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αρκεί όλα τα άτομα των φυλών που απαρτίζουν το έθνος να διαμορφώσουν μια ενότητα αισθημάτων και σκέψεων.
Τότε είναι που μπορεί να γεννηθεί ένας καινούριος πολιτισμός, με τους θεσμούς, τις πεποιθήσεις και τις τέχνες του.
Όμως αφού ασκήσει τη δημιουργική του δράση, ο χρόνος αρχίζει το έργο της καταστροφής, απο το οποίο δεν ξεφεύγουν ούτε οι θεοί,ούτε οι άνθρωποι. Έχοντας φτάσει σε ένα ορισμένο επίπεδο δύναμης και πολυπλοκότητας, ο πολιτισμός σταματά να μεγαλώνει, και αφού πλέον δεν μεγαλώνει είναι καταδικασμένος να παρακμάσει γρήγορα.
Αυτή η αναπόδραστη ώρα του γήρατος σημαδεύεται πάντα από την εξασθένιση του ιδανικού που υποστήριζε την “ψυχή” του λαού,την “ψυχή” της φυλής. Στο μέτρο που αυτό το ιδανικό ωχριά, όλα τα θρησκευτικά, πολιτικά ή κοινωνικά οικοδομήματα που εμπνεύστηκε αρχίζουν να κλονίζονται.
Με τον προοδευτικό αφανισμό του ιδανικού της, η φυλή χάνει την συνοχή της,την ενότητα και τη δύναμή της. Το άτομο μπορεί να αναπτύσσει την προσωπικότητα και την ευφυΐα του, όμως ο συλλογικός “εγωισμός” της φυλής έχει αντικατασταθεί από μια υπερβολική ανάπτυξη του ατομικού εγωισμού. Αυτό που αποτελούσε έναν λαό, μια ενότητα, ένα συνασπισμό καταλήγει να γίνει μια συγκέντρωση ατόμων δίχως συνοχή και τα οποία διατηρούν τεχνητά, για κάποιον καιρό ακόμα τις παραδόσεις και τους θεσμούς τους. Είναι τότε που χωρισμένοι από τα συμφέροντά τους, μη γνωρίζοντας πια να κυβερνήσουν τους εαυτούς τους ,οι άνθρωποι ζητούν να κατευθύνονται ακόμα και στις πιο μικρές τους πράξεις.
Στο τέλος,με την οριστική απώλεια κάθε παλαιού ιδανικού η φυλή, ο λαός, το έθνος, καταλήγει πάλι σε έναν κονιορτό απομονωμένων ανθρώπων και γίνεται πάλι αυτό που ήταν στην αφετηρία του: μια μάζα. Ο πολιτισμός δεν έχει πια καμιά σταθερότητα και πέφτει στην εξουσία όλων των συγκυριών. Εκεί μπορεί να καλλιεργηθεί ένας νέος εθνικισμός μαζεύοντας ξανά κάποια άτομα κάτω από έναν κοινό αρχηγό που θα τα κουμαντάρει όπως θέλει, σύμφωνα με τις δικές του επιδιώξεις και συμφέροντα. Ο όχλος είναι βασιλιάς και οι βάρβαροι προχωρούν..
Οι μάζες είναι ικανές για φόνους,για εμπρησμούς και για όλα τα είδη των εγκλημάτων, είναι επίσης το ίδιο ικανές για πράξεις θυσίας και αφιλοκέρδειας. Είναι κυρίως πάνω στο άτομο μέσα στη μάζα που δρα κανείς, όταν επικαλείται αισθήματα δόξας, τιμής, θρησκείας και πατρίδας.. Μόνο οι μάζες είναι ικανές για μεγάλη αφοσίωση και για μεγάλη αφιλοκέρδεια. Πόσες μάζες σφαγιάστηκαν ηρωικά για πίστεις και ιδέες που μόλις καταλάβαιναν! Οι μάζες που κάνουν απεργίες τις κάνουν περισσότερο για να υπακούσουν σε μια εντολή, παρά για να πετύχουν μια αύξηση μισθού. Το προσωπικό συμφέρον σπάνια είναι ένα ισχυρό κίνητρο για τις μάζες , ενώ συνιστά το σχεδόν αποκλειστικό κίνητρο του μεμονωμένου ατόμου.
Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εύπιστοι, εφόσον οι αιτίες των πραγμάτων παραμένουν γι αυτούς μυστικές και άγνωστες. Μπορεί να εξαπατήσει κανείς τις μάζες είτε λέγοντας ψέματα που φοβίζουν και σκορπούν τον τρόμο είτε λέγοντας ψέματα που εμψυχώνουν και γεμίζουν φλόγα την καρδιά,και τα δυο εξαιρετικά χρήσιμα όταν χρησιμοποιούνται όπως αρμόζει.
Το ψεύδος πετά ενώ η αλήθεια έρπει ανάμεσά του.
Και οι εποχές που ζούμε μοιάζουν επικίνδυνες. Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά είναι και κρίση αξιών,κρίση των θεσμών ίσως και κρίση της ίδιας της Δημοκρατίας.
Όλο αυτό το σκηνικό θυμίζει την εποχή λίγο πριν τον Β” παγκόσμιο πόλεμο.
Τι είχε γίνει τότε;
Το Τέλος των ψευδαισθήσεων (Δεκαετία του '30)
Η οικονομική κρίση του 1929 είχε διαλύσει την δυναμική της ειρήνης. προκαλώντας οικονομικό πόλεμο, πολιτικές εντάσεις, εθνικιστικές και ιδεολογικές συγκρούσεις.
Το Μορατόριουμ Χούβερ για τα χρέη του πολέμου, το 1931 καταλήγει στη διάσκεψη της Λοζάννης το 1932 που ακυρώνει τις Γερμανικές επανορθώσεις (είχαν καταβληθεί τα 23 απο τα 132 δισεκατομμύρια), χωρίς όμως να καταργεί τα χρέη των συμμάχων απέναντι στις ΗΠΑ.
Παράλληλα τα σχέδια αφοπλισμού και ευρωπαϊκής ένωσης ναυαγούν το 1931-1932, ενώ εμφανίζονται οι επεκτατικές φιλοδοξίες της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ιαπωνίας.
Η επίθεση της Ιαπωνίας στη Κίνα τον Σεπτέμβριο του 1931,η απόσυρσή της απο την Κοινωνία των Εθνών (ΚτΕ) το 1933,δείχνει ότι έχει φτάσει μια εποχή της “επίδειξης ισχύος”.
Την ίδια χρονιά η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία σημαίνει το τέλος του συστήματος της συλλογικής ασφάλειας.
Το Μορατόριουμ Χούβερ
Το 1930 το Κογκρέσο των ΗΠΑ είχε εισαγάγει τον δασμό Smoot-Hawley για να περιορίσει τις εισαγωγές. Οι χώρες με χρέη σε δολάριο ήταν αποκομμένες από την αγορά των ΗΠΑ και δεν μπορούσαν να κερδίσουν τα απαραίτητα χρήματα για να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους.
Η κατάσταση δεν βελτιώθηκε όταν ο Πρόεδρος Χούβερ πρότεινε ένα ετήσιο moratorium για όλο το εξωτερικό χρέος της Γερμανίας. Το μορατόριουμ βρήκε αντίσταση τόσο από τη Γαλλία - η οποία επέμεινε στις γερμανικές αποζημιώσεις – όσο και από το Κογκρέσο των ΗΠΑ. Όταν το Κογκρέσο ενέκρινε τελικά το moratorium, τον Δεκέμβριο του 1931 ήταν πολύ λίγο και πολύ αργά.
Το καλοκαίρι του 1931, οι γερμανικές τράπεζες άρχισαν να πέφτουν, προκαλώντας μια πιστωτική κρίση και τεράστια δημόσια πακέτα βοήθειας για να σωθούν μεγαλύτερες τράπεζες. Οι τράπεζες έπρεπε να κλείσουν και η κυβέρνηση αθέτησε την υποχρέωση πληρωμής των χρεών της. Το moratorium του Hoover και η πολιτική δημοσιονομικής επέκτασης από τον διάδοχο του Bruning, τον Von Papen, ήρθαν πολύ αργά: οι χρεοκοπίες και η ανεργία συνέχισαν να αυξάνονται και οι Ναζί κέρδισαν πολιτικό έδαφος.
Οι παραλληλισμοί με την οικονομική κατάσταση που επικρατεί σήμερα είναι τρομακτικοί: η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία πρέπει να ακολουθήσουν μια άγρια πολιτική λιτότητας κάτω από την πίεση των πιστωτριών χωρών και των χρηματοπιστωτικών αγορών, ώστε να μετατρέψουν τα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών τους από έλλειμμα σε πλεόνασμα. Και εκείνοι που θα μπορούσαν να βοηθήσουν δεν κάνουν αρκετά: η Γερμανία και οι γερμανοί κεντρικοί τραπεζίτες ζητούν δραστική λιτότητα και δίνουν μόνο αποσπασματική και ανεπαρκή βοήθεια σε αντάλλαγμα - πολύ λίγα, πολύ αργά, τώρα και τότε.
Πολλά θα είχαν κερδηθεί για τη Γερμανία το 1931, εάν οι ΗΠΑ – και η Γαλλία επίσης - είχαν παράσχει την αναγκαία ρευστότητα για τις γερμανικές τράπεζες και την κυβέρνησή. Ίσως η πολιτική ριζοσπαστικοποίηση θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Αλλά οι ΗΠΑ ήταν στη στροφή του απομονωτισμού. Δεν ήθελε να εμπλακεί στις μπερδεμένες ευρωπαϊκές υποθέσεις.
Σήμερα η Γερμανία παίζει το ρόλο των ΗΠΑ. Τόσο το Κοινοβούλιο όσο και η κυβέρνηση διστάζει να παράσχει την απαραίτητη βοήθεια για τις χώρες σε κρίση..
Βιβλιογραφία απ' όπου πάρθηκαν αποσπάσματα:
Η εποχή μας σε 15 λέξεις: “Εθνικισμός” (Steven Grosby) Ελληνικά γράμματα 2005
Ψυχολογία των μαζών (Gustave Le Bon)
Η τέχνη της πολιτικής ψευδολογίας (Jonathan Swift)
Η ιστορία των διεθνών σχέσεων (Francois-Charles mougel & Severine Pacteau),σελ 76]
Δημοσίευση σχολίου
Υπενθυμίζουμε ότι δεν δημοσιεύουμε ακραία σχόλια υβριστικού ή προσβλητικού περιεχομένου. Παρακαλούμε τους αναγνώστες μας να γράφουν τα σχόλια τους σε Ελληνικά και οχι σε greeklish.