Θύμα της «παραδοσιακότητας»τα Ραγκουτσάρια

Θύμα της «παραδοσιακότητας»
γράφει η ΟΔΟΣ
Σε αντίθεση με αυτό που κάποιοι πιστεύουν η ονομασία «ραγκουτσάρια» για τα καρναβάλια της Καστοριάς, δεν είναι καθόλου παλιά στα τοπικά ήθη.

Οφείλεται σε πρόχειρη απόφαση μιας (κάποτε) οργανωτικής επιτροπής. Δόθηκε στα Καρναβάλια της Καστοριάς πριν 20 περίπου χρόνια στο πλαίσιο επινόησης χαρακτηριστικών «παραδοσιακότητας». Τα οποία θα δικαιολογούσαν την πρόωρη (σε σχέση με τα Καρναβάλια της υπόλοιπης Ελλάδας) ετήσια αναβίωσή τους. Μέχρι τότε κανείς δεν αναγνώριζε τα Καρναβάλια με την ονομασία «ραγκουτσάρια», ενώ σύμφωνα με τις μαρτυρίες των παλιότερων Καστοριανών, πολλοί από τους οποίους εξακολουθούν να είναι αψευδείς μάρτυρες, η λέξη τους ήταν άγνωστη.

Όλα αυτά μέχρι που κάποιος είχε την φαεινή ιδέα να βαφτίσει τα Καρναβάλια της Καστοριάς με την ονομασία που ίσως γνώριζε από άλλη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας (εκτός Νομού Καστοριάς). Για αρκετά μάλιστα χρόνια οι περισσότεροι καρναβαλιστές δεν μπορούσαν ούτε να την προφέρουν.

Σε γενικές γραμμές ο όρος «ραγκουτσάρια» επέδρασε αρνητικά για τον ίδιο τον θεσμό με αποτέλεσμα τα καρναβάλια να γίνουν δέσμια της εκφυλιστικής εξέλιξής τους. Έτσι εξελίχθηκαν σ’ αυτό το θέαμα που ακόμη και αν δεν απογοητεύει τους πάντες, οπωσδήποτε πάντως δεν αντιπροσωπεύει τον στόχο, που ήταν η καστοριανή αυθεντικότητα, και ιδίως το απαλλαγμένο από ιδεολογίες, το απλό και ανόθευτο ξεφάντωμα.

Η λάθος πορεία του θεσμού, είχε σαν συνέπεια τον μουσικό εκφυλισμό. Σύντομα στο ρεύμα της δήθεν παραδοσιακότητας, προστέθηκαν και άλλες κακές ιδέες, όπως οι αυτοσχέδιες ψησταριές (μεταφερμένη από την Ξάνθη) οι…τσουβαλομαχίες (που ευτυχώς καταργήθηκαν) και τα τελευταία χρόνια τα φαλλικά σύμβολα που αντιγράφουν το αυθεντικό αποκριάτικο έθιμο του Τυρνάβου.

Με λίγα λόγια το Καρναβάλι της Καστοριάς έπεσε θύμα της «παραδοσιακότητας», αφού σε αυτές τις περιπτώσεις η λάθος πλειοδοσία αλλά και δοσολογία γνησιότητας από σχετικούς και ασχέτους, οδήγησε στον παφλασμό του 3ημέρου. Πόσο αυθεντικά καστοριανά είναι τα «ραγκουτσάρια», όταν ραγκουτσάρια έχουν και στην Γαλατινή επαρχίας Βοϊου Κοζάνης, της οποίας η δημοτική παράδοση είναι διαφορετικά απ’ αυτή της Καστοριάς;

Βεβαίως τα τελευταία χρόνια επανήλθε η ιδέα αποκατάστασης της αλήθειας για αυτόν τον θεσμό που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο πολιτιστικό αλλά και κοινωνικό στίγμα της Καστοριάς.

Η νέα δημοτική αρχή από τις πρώτες κιόλας μέρες της θητείας της έδειξε ότι έχει την διάθεση να επανεξετάσει τις συνέπειες μιας λάθος ονομασίας. Ειδικά φέτος, η ονομασία του θεσμού ήταν… διπλή, με την εμφατική προσθήκη του αυτονόητου όρου «Καστοριανό Καρναβάλι». Αυτή είναι μια εξέλιξη που πιστώνεται στα θετικά.

Μπορεί να ακούγεται παράλογο, ωστόσο ο αυτονόητος και φυσιολογικός όρος «καστοριανό καρναβάλι» τις περασμένες ημέρες προκάλεσε μεμονωμένες αντιδράσεις, σε μάλλον ρομαντικούς καρναβαλιστές, που ορισμένοι απ’ αυτούς ίσως και να ανέχονται την μετριότητα του σημερινού εθίμου «χάρη» στην άσχημη αλλά κυρίως άσχετη αυτή ονομασία. Βεβαίως προκάλεσε αντιδράσεις και σε κύκλους μάλλον ασχέτων με το Καρναβάλι της Καστοριάς, καθώς και ορισμένων, που παρά τις καλές τους προθέσεις εκ των πραγμάτων ίσως να μην διαθέτουν άμεση και ευθεία προσωπική πρόσβαση σε αυθεντικές πηγές της μιας και μόνης αλήθειας: Ότι παλιά, οι Καστοριανοί τα καρναβάλια δεν τα έλεγαν «ραγκουτσάρια».

Η νέα δημοτική αρχή ύστερα απ’ όλα αυτά με σύμμαχο την ιστορική αλήθεια, πρέπει να βοηθήσει τον θεσμό. Να τον απαλλάξει από βαρίδια, όπως την λάθος και νόθο ονομασία - ρετσινιά αλλά και την λαίλαπα των εισαγόμενων Ρόμ από τα Σκόπια με τα χάλκινα που τον έχουν εκφυλίσει, ώστε το καρναβάλι της Καστοριάς να είναι αντιπροσωπευτικό του τόπου και του χρόνου. Εκτός κι’ αν χρειάζεται ηράκλεια γενναιότητα η λήψη μιας αυτονόητης απόφασης.
Πηγή: odos-kastoria.blogspot.com/2011/02/blog-post_5019.html