ΕΥΡΩΠΗ : Από τους οικονομικούς δείκτες στην Κοινωνική Συνοχή

γράφει ο Νίκος Δόικος

Πρόκειται για εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα. Δεν είναι παιχνίδι η πολιτική ένωση μεταξύ παραπληρωματικώς ανταγωνιστικών Οικονομιών. Οι συμμέτοχοι στην protovuliadialogou θα θυμούνται, από τον διάλογο του 2007, την θέση ότι είναι ευκολότερη η πολιτική ένωση μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας, Συρίας και Ισραήλ από την πολιτική ενοποίηση των πλεονασματικών Βορείων με τους...εξ αυτού, ελλειμματικούς Νότιους.

Παρόλα αυτά η ανάλυση και ο διάλογος κατέληγε σε αισιόδοξα συμπεράσματα για την αίσια έκβαση του εγχειρήματος, με μόνες προϋποθέσεις την δυναμική παρέμβαση των αντι-διαχειριστικών κοινωνικών δυνάμεων της Ευρώπης και τον παροπλισμό της προσωρινά ηγετικής πολιτικής μικρόνοιας στην ΕΕ.

Από την άλλη, τα εξαπτέρυγα των πρώην κομμουνιστικών και τώρα βασιλικότερων των βασιλέων του νεοφιλελευθερισμού νέων μελών της ΕΕ, θυμίζουν πόσο τραγικό λάθος υπήρξε η διεύρυνση της Ένωσης χωρίς προηγούμενη εμβάθυνση των θεσμών της πολιτικής ενοποίησης, κάτι που επιμόνως ετίθετο από αρκετούς Ευρωπαίους διανοητές και πολιτικούς.

Το τρίγωνο μιας οικονομικά ισόρροπης Ευρώπης, Ρωσίας και Κίνας αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα αειφόρου πλανητικής ανάπτυξης του 21ου αιώνα. Κάτι που αδυνατούν να κατανοήσουν όσοι προτάσσουν τα πρόσκαιρα εθνικά κέρδη στην μεγάλη προοπτική της ισόρροπης ανάπτυξης και συνολικής αειφορίας.

Ήδη η Ευρώπη βαδίζει, με σταθερά βήματα, προς την πολιτική ενοποίηση. Κεντρικοί Ενωσιακοί Μηχανισμοί θα παρεμβαίνουν αποφασιστικά όπου απαιτούνται κεφαλαιακές ενισχύσεις ή ανασχεδιασμοί δημοσιονομικών στόχων. Και το νερό μπήκε στ’ αυλάκι χάρη στις πολιτικές παρεμβάσεις και πιέσεις οραματικών πολιτικών και κινημάτων.

Επόμενα βήματα η οριστική Τραπεζική και Δημοσιονομική Ένωση, η Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Άμυνας, κοντολογίς, η ουσιαστική Πολιτική Ένωση.

Για τις ανατρεπτικές κοινωνικές δυνάμεις η διαδικασία πολιτικής ενοποίησης δεν είναι απλώς άλλη μια τεχνοκρατική πρόκληση. Αποτελεί επαναστατική κατάκτηση πολιτικής αυτονομίας και αναπροσανατολισμού της Ένωσης από την θεοποίηση των Οικονομικών Δεικτών στην αποθέωση της Κοινωνικής Συνοχής.


Επιτρέψτε μου να ξεχωρίσω μερικά σημεία αιχμής κάποιων χρόνιων εμμονών, στο πλαίσιο της protovuliadialogou.

1. « ΟΝΕ και Κοινωνική Συνοχή, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 9 Φεβρ. 2000».
Η Κοινωνική Συνοχή είναι έννοια ταυτόσημη με την κοινωνική συμμετοχή στην αναπτυξιακή διαδικασία. Βιώσιμη, δηλαδή ανθρωποκεντρική ανάπτυξη δεν νοείται χωρίς κοινωνική συνοχή. Κοινωνική συνοχή δεν εμπεδώνεται χωρίς ένα διαρκές πλαίσιο αυτοχρηματοδοτούμενων μέτρων στήριξης της κοινωνικής πολιτικής, σε όλα τα επίπεδα, της Διαβίωσης, της Απασχόλησης, της παραγωγής Πολιτικής και Πολιτισμού, της Επικοινωνίας. Και, αντιστρόφως, οι απαραίτητοι πόροι κοινωνικής πολιτικής δεν διασφαλίζονται χωρίς βιώσιμη ανάπτυξη.

2. «Ενωσιακοί Διακυβερνητικοί Οίκοι Αξιολόγησης, 23 Ιανουαρίου 2011».
Η νέα συνεργατική συνύπαρξη Πολιτικής και Κεντρικού Τραπεζικού Συστήματος , ωριμότερη από τις εμπειρίες της Κρίσης , οφείλει να αναδείξει τον ηγεμονικό ρόλο της Πολιτικής στον σχεδιασμό και στην διαχείριση των Οικονομιών του μέλλοντος μας. Ελεύθερη αγορά , ναι , αλλά με λελογισμένη παρουσία της Κοινωνίας και των Ενωσιακών οργάνων σε όλα τα επίπεδα , ιδίως δε σε εκείνα όπου κρίνονται η απρόσκοπτη λειτουργία της παραγωγικής οικονομίας και η Κοινωνική Συνοχή.

3. «Εποχή Ανατροπών, 25 Οκτωβρίου 2011».
Την ίδια στιγμή, οι Ευρωπαίοι πολίτες καλούνται να καταδικάσουν τα προσχήματα της κεντροευρωπαϊκής ηγετικής ομάδας, την πρόσφατη αμηχανία της μπροστά στην επίθεση των κερδοσκόπων, και να επιβάλλουν την Πολιτική Ενοποίηση της Ευρώπης κάτω από την σημαία μιας ανθρωποκεντρικής (ελεύθερης αλλά ελεγχόμενης) Οικονομίας και μιας Πολιτικής, που θα θέτει την Κοινωνική Συνοχή ως κορωνίδα των προταγμάτων της.

Ένα ηχηρό ΟΧΙ στην χρηματοπιστωτικώς χειραγωγούμενη Ευρώπη. Και ηχηρό σημαίνει ανυποχώρητα αγωνιστικό.

4. «Η μεγάλη ευκαιρία της κρίσης, 17 Νοεμβρίου 2011».
Σε μιαν ένωση ανομοιογενών οικονομιών, όπως είναι η Ευρωπαϊκή, οι οποίες παρόλα αυτά συναποτελούν μιαν εντυπωσιακής ποικιλίας πολύ-τομεακή οικονομική δύναμη, η Πολιτική Ενοποίηση και η απεμπόληση από πλευράς ECB της πολιτικής του «σκληρού» Ευρώ θα έπρεπε να αποτελούν κύρια προτάγματα.

5. «Επιτέλους Εμβάθυνση, 13 Δεκεμβρίου 2011».
Είναι όμως δελεαστικό το παιχνίδι των υποθετικών σεναρίων. Όπως λ.χ. τι θα σήμαινε μία ενιαία δημοσιονομική πειθαρχία στην Ευρωζώνη ήδη από την κρίσιμη εκείνη δεκαετία του ‘90; Πόσο ισχυρότερο θα μπορούσε να είναι το Ευρώ ως νόμισμα ενιαίας δημοσιονομικής πολιτικής, μεταξύ 15-17 κρατών μελών; Πόσο θα υπερ-τροφοδοτούσε την ενωσιακή ανάπτυξη ένας Μηχανισμός εξισορρόπησης μεταξύ πλεονασματικών και ελλειμματικών οικονομιών, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για σχέση οργανική και παραπληρωματική, υπό την έννοια ότι οι πρώτες (οι πλεονασματικές) δημιουργούν τις δεύτερες(τις ελλειμματικές); Τι θα σήμαινε μια περισσότερο ευέλικτη ΕΚΤ, αδογμάτιστη σε θέματα ευχερούς ρευστότητας; Τι θα σήμαινε για την ασφάλεια των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών η λειτουργία Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Εποπτείας των συναλλαγών;
Χωρίς την Πολιτική Ενοποίηση, την Ενιαία Δημοσιονομική Πολιτική και μια κεντρική αντι-υφεσιακή, αναπτυξιακή Πολιτική Κοινωνικής Συνοχής, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παραπαίει μέσα στην εξωφρενική αντίφαση μιας νομισματικής ένωσης αλληλο-συγκρουόμενων εθνικών Οικονομιών , η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει και στην διάλυση. Χωρίς επίσης το ποιοτικό άλμα που συνιστά η σύγκρουση με την ασυδοσία των «αγορών» και η ανασύσταση των μηχανισμών λελογισμένου κοινωνικού ελέγχου στις οικονομικές δράσεις, μια μονάχα δημοσιονομικώς ενιαία ΕΕ θα εξελιχθεί απλώς σε έναν αποτελεσματικότερο κεντρικό μηχανισμό επιβολής μέτρων αέναης λιτότητας.

Αντίθετα, με την εμβάθυνση των Ευρωπαϊκών θεσμών και την επέκταση του παρεμβατικού ρόλου της ΕΚΤ νομίζω πως διασφαλίζεται η βιωσιμότητα όχι μόνο των συγκυριακών sovereign-υποχρεώσεων αλλά κυρίως της Ενωσιακής ισόρροπης ανάπτυξης και προοπτικής.

6. «Για ποιαν Ελλάδα σε ποιαν Ευρώπη, 10 Μάη 2012».
Γαλλία, Ιταλία, Ιρλανδία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα μπορούν να πρωτοστατήσουν στην εκκίνηση μιας νέας Ευρωπαϊκής προοπτικής. Γαλλία, Ιταλία και P.I.G.S., από απαξιωτικό αρκτικόλεξο, μπορούν να μεταρσιωθούν σε πρωταγωνιστές της ρήξης με την νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα και σε πρωτοπόρους της πολιτικής αυτονομίας και κοινωνικής χειραφέτησης μιας νέας Ευρώπης των Κοινωνιών.

4/7/12

www.nikosdoikos.com