Β. Ράπανος: Ο Βομβιστής που θα γινόταν Τσάρος

Οταν ο πρώην πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας φυλακιζόταν για απόπειρα βομβιστικών επιθέσεων σε... τράπεζες

Ο στρατοδίκης ρωτά: «Πώς βλέπεις την κυβέρνησιν;». Ο κατηγορούμενος Βασίλης Ράπανος με αφοπλιστική ειλικρίνεια και έκδηλη ειρωνεία απαντά: «Δεν είμαι από τους συμπαθούντες. Είμαι, ξέρετε, συνδρομητής του "Νιούσγουικ" και διάβαζα ότι...γίνονται βασανιστήρια στην Ασφάλεια κι έλεγα: Γιατί;».

Είναι 30 Οκτωβρίου 1969. Ο Βασίλης Ράπανος στέκεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου - μαζί του και άλλα μέλη του ελληνικού δημοκρατικού κινήματος: Γιώργος Ανωμερίτης, Δημοσθένης Δώδος, Αριστοτέλης Μυλωνάς, Δημήτρης Παπαϊωάννου, Δημήτρης Κατσαρός, Αικατερίνη Χουλιαρά, Δημήτρης Ασημακόπουλος, Δημοσθένης Γατόπουλος, Δημοσθένης Δεσποινιάδης. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, όπως διαβάζουμε στα «ΝΕΑ» της 30ής Οκτωβρίου 1969, «οι παραπάνω από το καλοκαίρι του 1968 μέχρι τις 23 Οκτωβρίου 1969, όταν και συνελήφθησαν, συμφώνησαν, ενώθηκαν και αποτέλεσαν αναρχική ομάδα για διάπραξη κακουργημάτων σε επίκαιρες θέσεις της Πρωτευούσης με σκοπό να θέσουν σε άμεσο κίνδυνο χιλιάδες ανύποπτους πολίτες. Κατασκεύασαν και προμηθεύτηκαν εκρηκτικές ύλες και διένειμαν προκηρύξεις αντεθνικού περιεχομένου».

Ετσι τους έβλεπε η χούντα. Συνελήφθησαν έπειτα από επιχείρηση τοποθέτησης εκρηκτικών μηχανισμών σε εννέα τράπεζες στις 22 Οκτωβρίου. Νωρίτερα είχαν στείλει ανακοίνωση Τύπου σε βιομηχάνους και τραπεζίτες με απειλητικό περιεχόμενο προκειμένου να αρνηθούν να πάρουν μέρος στο ομολογιακό δάνειο της χούντας.

Ο Β. Ράπανος, μεταξύ των άλλων, κατηγορείται και για «καταστροφή τεσσάρων τηλεφωνικών θαλάμων του ΟΤΕ στην περιοχή Καλλιθέας».
Η σύλληψη έγινε το βράδυ της 23ης Οκτωβρίου 1969 στο Κουκάκι, έπειτα από κάρφωμα με τηλεφώνημα από το εξωτερικό, όπως προκύπτει από τα αρχεία του Γιώργου Ανωμερίτη. Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν πρώτα στην Ασφάλεια, όπου ανακρίνονταν επί έξι ημέρες - χωρίς δικηγόρο εννοείται -, και κατόπιν στο Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών.
Ο Βασίλης Ράπανος καταδικάζεται σε 8 χρόνια φυλακή. Αίγινα, Γεντί Κουλέ, Κορυδαλλός. Πέρασε στη φυλακή 4½ χρόνια από τη ζωή του.

Θυμάται σαν να είναι σήμερα την ημέρα όπου οι γονείς του ήρθαν να τον δουν στο Γεντί Κουλέ. «Μου είχαν φέρει προμήθειες. Μαζί με τα άλλα και μια σακούλα με καρύδια», διηγείται. «Γυρίζω στο κελί και μου λένε οι συγκρατούμενοι: "Πού είναι, ρε, οι τσάντες που σου έφεραν οι γονείς σου;". Πάω στον αρχιφύλακα και μου δίνει ένα σακουλάκι με καρυδόψιχα. Είχαν σπάσει τα καρύδια, μη βρούνε κανένα μήνυμα κρυμμένο. "Σου τα σπάσαμε, ρε Ράπανε", μου λέει ο αρχιφύλακας και του απαντάω: Από σένα βγήκε η φράση "η μαλακία σπάει καρύδια";».

Στο Γεντί Κουλέ έχει μείνει στη μνήμη του και η ημέρα όπου καθόταν με τον φίλο του τον Νίκο. «Κάθε απόγευμα βάζανε έναν δίσκο και έπαιζε. Εκείνο το απόγευμα είχαν βάλει έναν δίσκο του Νταλάρα. Ηταν ηλιοβασίλεμα, όταν ακούσαμε για πρώτη φορά το "Αχ, χελιδόνι μου, πώς να πετάξεις σ' αυτόν τον μαύρο τον ουρανό, αίμα σταλάζει το δειλινό...". "Ποιος πούστης έχει γράψει, ρε Ράπανε, αυτούς τους στίχους;", μου είπε ο Νίκος. "Είναι μαχαιριά στην καρδιά"». Το διηγούνταν αργότερα στον φίλο του Λευτέρη Παπαδόπουλο, λέγοντάς του ότι αυτή είναι η καλύτερη κριτική για τους στίχους του: μαχαιριά στην καρδιά. «Ετσι νιώσαμε τότε».


ΜΠΟΓΙΑΤΖΗΣ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ. Πήρε το πτυχίο του από την ΑΣΟΕΕ μετά την αποφυλάκισή του, το 1975. Τότε πήγε στη μητέρα του, την κυρία Πηνελόπη, στην Κέφαλο της Κω, όπου γεννήθηκε το 1947. «Μάνα, θα φύγω για τον Καναδά, να σπουδάσω κι άλλο», θυμάται η κ. Πηνελόπη. «Μην το κάνεις, παιδάκι μου, ο πατέρας σου δεν αντέχει άλλο, θα πεθάνει. Πώς να σε σπουδάσουμε;», του είπε.

«Ομως ο Βασίλης μου είχε δώσει ήδη εξετάσεις και είχε πάρει υποτροφία», λέει με καμάρι η κ. Πηνελόπη και δακρύζει. «Από μικρό παιδάκι ήταν άριστος μαθητής και οι καθηγητές του μου έλεγαν πως είναι αμαρτία να το αφήσουμε να μη σπουδάσει. Ηταν τόσο καλό παιδάκι από μικρό και άριστος μαθητής».

Η οικογένεια του Θόδωρου και της Πηνελόπης Ράπανου τα έφερνε δύσκολα βόλτα με τρία παιδιά: τον Βασίλη, τη Μαρία και τον Μιχάλη. Ο πατέρας δούλευε στα καράβια. «Περιμέναμε τον μισθό του καραβιού για να τα ζήσουμε», λέει η κ. Πηνελόπη και προσθέτει ότι πριν από τη φυλακή, όταν ο Βασίλης σπούδαζε στην Αθήνα, «πλάκες έβαζε στους δρόμους για να σπουδάσει». Στον Καναδά στη συνέχεια, τα καλοκαίρια, όταν έκλεινε το πανεπιστήμιο, πήγαινε στην Αμερική και δούλευε πλένοντας πιάτα και μπογιατζής.

Τη φτώχεια την είχε συνηθίσει από μικρός και τη δουλειά επίσης. «Τον γνώρισα ως συμμαθητή του αδελφού μου Γιάννη», διηγήθηκε ο πρόεδρος της Ενωσης Κώων Φίλιππος Καλούδης, κατά την τελετή που διοργάνωσαν στην Αθήνα για να τιμήσουν τον Βασίλη. «Μέναμε κοντά: στου Κοκκαλάκη εκείνος, λίγο πιο πάνω εμείς. Μοιραστήκαμε πολλές φορές το φαγητό, αυτό που του έστελναν οι δικοί του από την Κέφαλο με το λεωφορείο, το πρωί, ή το δικό μας. Αριστούχος στο γυμνάσιο και ανήσυχος. Μπήκε στο πανεπιστήμιο αμέσως, με διάκριση, όμως ήρθε η δικτατορία και βγήκε μπροστά εναντίον, όταν άλλοι σιώπησαν.

Οταν ήμουν φοιτητής, θυμάμαι, με φώναξαν στον Σταθμό Χωροφυλακής. "Μήπως κάνεις παρέα;" με ρώτησαν. Υπήρχαν μερικοί που μας έψαχναν και σημείωναν στα χωριά μας».

ΟΤΕ ΚΑΙ ΠΑΝΙΩΝΙΟΣ. Αφήνοντας πίσω τα δύσκολα χρόνια της φυλακής, με την υποτροφία ανά χείρας, έφυγε για τον Καναδά, για να συνεχίσει τις σπουδές του. Επιστρέφοντας με τους τίτλους των μεταπτυχιακών (Master από το Πανεπιστήμιο Lakehead και διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο Queen's του Καναδά) στην Αθήνα γνώρισε τη Σοφία. Παντρεύτηκαν και απέκτησαν δύο γιους. Δεν κρύβει πόσο περήφανος πατέρας είναι όταν μιλάει για τα παιδιά του, τον Γρηγόρη και τον Θοδωρή.

Στο μεταξύ η καριέρα του άρχισε να απογειώνεται. Από ερευνητής στο Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης και Δημοσίων Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, σύμβουλος στο υπουργείο Οικονομικών, σύμβουλος στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και αναπληρωτής μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ, επιστημονικός συνεργάτης του ΙΟΒΕ, διοικητής της Κτηματικής Τράπεζας, πρόεδρος του ΔΣ του ΟΤΕ, πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Οικονομικών, πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας και τώρα υπουργός Οικονομικών.

Στον κύκλο των πιο στενών του φίλων, ο Λουκάς Παπαδήμος και ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, τα τραγούδια του οποίου λατρεύει να σιγοτραγουδά παρέα με καλό κρασάκι και ψαράκι. Παίρνει και τη βάρκα τα καλοκαίρια στην Κω και πάει για ψάρεμα.
Με τις ομάδες δεν είναι φανατικός, αλλά δηλώνει Πανιώνιος. Τον έμαθε τον Πανιώνιο από έναν φίλο του από τη Νέα Σμύρνη που περνούσε τα καλοκαίρια στην Κω και του «κόλλησε».

Αν κάποιος θέλει να τον συγκινήσει, μπορεί να το καταφέρει με το τραγούδι «Δυοσμαράκι» («Αχ, αν μ' αρνηθείς, αν μ' αρνηθείς, Δυοσμαράκι μου, / αχ, της μάνας σου το γάλα, / σιγανά σιγανά (τ)κι η γης βροντά. / Αχ, (τ)και να σε ρίξει η μοίρα σου, δυόσμε τρίκλωνε, / αχ, σε βάσανα μεγάλα, / σ' αγαπώ σ' αγαπώ μα τι να πω).

Μην του πεις να χορέψει, όμως, λέει ο Γιώργος Νικητιάδης, «δεν έχει ιδέα από χορό και μάλλον δεν πρέπει να έχει χορέψει ποτέ στη ζωή του».

Ρεπορτάζ: Ελενα Λάσκαρη ΝΕΑ, 23 Ιουνίου 2012

mixanitouxronou.gr