Ένας χρόνος χωρίς το δάσκαλο: Μικρό αφιέρωμα στο φωτογράφο Τάκη Ζιώγα‏

Ένας από τους παλιούς ερασιτέχνες φωτογράφους της πόλης της Καστοριάς, ο Τάκης Ζιώγας, έφυγε από τη ζωή ακριβώς πριν έναν χρόνο στις 12-11-2010.

Γεννημένος στην Καστοριά το 1934, πρωτοσυνάντησε την τέχνη της φωτογραφίας παιδί ακόμα, το 1947...
Ήταν μερικές γυάλινες πλάκες και φωτογραφικά χαρτιά από τον παππού του, που θα τον οδηγήσουν σ’ ένα δρόμο μακρύ. Σ’ ένα δρόμο δημιουργίας έως και τα τελευταία του χρόνια σε τούτο τον κόσμο.

Την εποχή εκείνη, έχει τον πατέρα του στην εξορία, στην Μακρόνησο. Είναι η ίδια η μοίρα που έχει στείλει εκεί και έναν άλλο συμπολίτη του, τον φωτογράφο Θ. Καραμπατσακίδη. Στο διάστημα που έμειναν εκεί, και βιώνοντας κοινές κακουχίες, θα γνωριστούν οι δυο τους καλά. Ο Εμφύλιος θα τελειώσει κάποια χρονική στιγμή. Θα επιστρέψουν στην πόλη, και από εκεί η μοίρα θα τους ξανά συνδέσει για άλλη μια φορά, όταν ο Καραμπατσακίδης θα πάρει στο φωτογραφείο που έχει ανοίξει τον νεαρό τότε Τάκη και θα τον μυήσει σε όσα ο ίδιος γνωρίζει πάνω στη φωτογραφία.

Ο χειρισμός και η τεχνική σταδιακά θα γίνουν κτήμα του, και κάπου εκεί -σαν ερασιτέχνης φωτογράφος- θα πειραματιστεί με μια ιταλική Pronto (6x9). Αυτή είναι η πρώτη του φωτογραφική μηχανή. Το μαγικό κουτί, με το οποίο θα προσπαθήσει να συλλάβει το φως, ώστε να το μεταστοιχειώσει σε σταθερή εικόνα πάνω στο χαρτί.

Αργότερα, πολύ πιο έμπειρος αλλά ακόμα ανήσυχος, θα αγοράσει μια διοπτική Rolleyflex (50mm f/4 Schneider Super-Angulon), θα οργανώσει έναν σκοτεινό θάλαμο και παράλληλα θα αρχίσει να παρακολουθεί μαθήματα φωτογραφίας στην σχολή ABC.

Καρπός των παραπάνω προσπαθειών θα είναι και η πρώτη παρουσίαση φωτογραφιών από τον ίδιο, το 1977, στο κοινό της Καστοριάς. Μέσω μιας ομαδικής έκθεση φωτογραφίας, που θα διοργανώσουν ο ίδιος και άλλοι πέντε ερασιτέχνες φωτογράφοι, οι Καστοριανοί θα έρθουν σε επαφή με την ομορφιά που τους περιβάλει, αλλά με μια διαφορετική προσέγγιση, αυτήν της εκτυπωμένης φωτογραφίας.

Η πορεία του θα συνεχιστεί στα επόμενα χρόνια το ίδιο ανοδικά. Έργα του θα παρουσιαστούν και σε άλλες εκθέσεις -ομαδικές και ατομικές- τόσο στην πόλη της Καστοριάς, όσο και σε άλλες πόλης, όπως την Αθήνα (Leica Academy), την Θεσσαλονίκη (Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης), την Μυτιλήνη, το Τορόντο, την Σόφια και το Βερολίνο.

Παράλληλα και για πολλά χρόνια, θα διδάσκει εθελοντικά και αφιλοκερδώς τεχνική της φωτογραφίας, στα μαθήματα του φωτογραφικού τμήματος του Μουσικο-Φιλολογικού Συλλόγου “ΑΡΜΟΝΙΑ” της Καστοριάς, μαζί με τον φωτογράφο και φίλο του Δημήτρη Τσουρτσούλα. Αφιερώνει στους μαθητές του πολλές ώρες από τον ελεύθερο χρόνο του, τους κάνει πρακτική στον σκοτεινό θάλαμο, βοηθά στην οργάνωση φωτογραφικών εκθέσεων και συμβουλεύει για κάθε τεχνικό θέμα που προκύπτει.

Από αυτό το τμήμα πέρασα και ‘γώ και έμεινα για πολλά χρόνια ως ενεργό μέλος. Εκεί, γνώρισα τον Τάκη ως έναν πράο και καλοσυνάτο άνθρωπο, διδάχτηκα από την πολύχρονη εμπειρία του, και μπορώ τώρα πια να λέω ότι με αυτόν τον χαρισματικό άνθρωπο υπήρξα φίλος.

Ως φωτογράφος άφησε πίσω του μια μεγάλη συλλογή φωτογραφιών, που ύμνησαν το φως και την ομορφιά αυτής της πόλης, την ζωή των απλών ανθρώπων της, και ανέδειξαν την παράδοση που κουβαλάει μέσα από μια ιστορία αιώνων. Οι φωτογραφίες του εκτέθηκαν δίπλα-δίπλα με έργα άλλων μεγάλων Ελλήνων φωτογράφων, όπως των Χρήστου Αλειφέρη, Πέτρου Μπρούσαλη, Κυριάκου Ντελόπουλου, Θανάση Τσαγκρή (έκθεση φωτογραφίας «Άδολη Ματιά : Ελλάδα 1940 – 1980»).

Εξέδωσε δυο λευκώματα.
Το πρώτο, με τίτλο “ΚΑΣΤΟΡΙΑ – Άνθρωποι-Λίμνη-Τοπίο”, εκδόθηκε με την βοήθεια και συμπαράσταση του ΠΑΠΑΛΑΖΑΡΙΟΥ Κ.Ε.Κ. ΔΗΜΟΥ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ, της Leica Academy, αλλά και αρκετών ανθρώπων που πίστεψαν σ’ αυτόν. Το λεύκωμα αυτό αποτελεί μια καταγραφή -σε ασπρόμαυρο- της γενέτειράς του αλλά και των ανθρώπων της, από το 1967 έως και σήμερα.

Το δεύτερο, με τίτλο “Νομός Καστοριάς – Ο τόπος και ο χρόνος” είναι μια έκδοση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Καστοριάς. Σ’ αυτό, με την βοήθεια του φωτογραφικού φακού κάνει μια απόπειρα να περιγράψει –με έγχρωμες φωτογραφίες αυτή τη φορά- αξιοσημείωτες όψης του νομού και της πόλης, των δρωμένων και της αρχιτεκτονικής παράδοσης. Και σε αυτή την έκδοση, η βοήθεια της Leica Academy, αλλά και πλήθους ανθρώπων υπήρξε απλόχερη, ώστε να πραγματοποιηθεί το εκδοτικό εγχείρημα.

Θα κλείσω τούτο το αφιέρωμα στον φίλο και δάσκαλο, στον Τάκη Ζιώγα, παραθέτοντας λίγες αράδες από τον πρόλογο του πρώτου λευκώματος, που έγραψε ο φίλος του και φωτογράφος, Κώστας Μπαλάφας.

«… Ο Τάκης Ζιώγας είναι ο ωραιολάτρης φωτογράφος που σέβεται την παράδοση και του εύχομαι από την καρδιά μου να συνεχίσει με το ίδιο πάθος την πραγμάτωση του ωραίου, αλλά και εθνικά χρήσιμου έργου του, προτού χαθούν και τα τελευταία αριστουργήματα της λαϊκής μας παράδοσης από την επιδρομή της μανίας της εμπορευματοποίησης …»

Νομίζω, ότι όσο βρίσκονταν μαζί μας, το κατάφερε με τον καλύτερο τρόπο.

Κατάφερε όμως και ένα μεγαλύτερο και σημαντικότερο -κατά την γνώμη μου- επίτευγμα. Να κάνει ανθρώπους να τον θυμούνται και να νιώθουν περήφανοι που υπήρξαν φίλοι του.

Το κείμενο είναι του Γιώργου Κ. Βλάχου

Δείτε φωτογραφίες του Τάκη Ζιώγα εδώ, εδώ και εδώ

Δείτε φωτογραφίες από τα εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφίας, με αφορμή την κυκλοφορία του λευκώματος “Νομός Καστοριάς – Ο τόπος και ο χρόνος” ΕΔΩ