Το μεγάλο μυστικό της "ελληνικής κρίσης" που δε μας λένε‏

Παρά το γεγονός πως στην Ελλάδα επικρατεί ακόμη πολιτικό χάος η κατεύθυνση προς την οποία θα κινηθούν τα πράγματα όσον αφορά στο οικονομικό μέλλον της χώρας φαίνεται πως έχει καθοριστεί: Κυβέρνηση και αντιπολίτευση θα στηρίξουν την υπογραφή της νέας συμφωνίας της 27ης Οκτωβρίου 'ως έχει', ώστε να αποφευχθεί η πτώχευση και η έξοδος της χώρας από το ευρώ, καθώς τα ταμειακά της διαθέσιμα τελειώνουν περί... τα μέσα Δεκεμβρίου.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της γερμανικής τηλεόρασης ARD ωστόσο, το οποίο προβλήθηκε στις 27 Οκτωβρίου αλλά και σύμφωνα με ρεπορτάζ της Wall Street Journal το οποίο δημοσιεύτηκε το πρωί της 4ης Νοεμβρίου, προκειμένου οι τράπεζες να αποδεχτούν το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων που κατέχουν κατά 50%, η Ελλάδα συμφώνησε στη μετατροπή του δικαίου που διέπει τα ομόλογα αυτά από το ελληνικό στο αγγλικό.

Με βάση την ισχύουσα μέχρι στιγμής νομοθεσία και όσο το δίκαιο των ελληνικών ομολόγων παραμένει το ελληνικό, αν η Ελλάδα δεν αποφύγει την πτώχευση μπορεί να αποπληρώσει το χρέος που βρίσκεται στα χέρια ιδιωτών και όχι θεσμικών δανειστών (ΔΝΤ – ΕΕ) σε δραχμές, χωρίς να έχει καμία νομική κύρωση. Οι δανειστές σε αυτήν την περίπτωση υποχρεούνται να αποδεχτούν την αποπληρωμή στο ελληνικό νόμισμα. Έτσι η Ελλάδα μπορεί πολύ απλά να τυπώσει τόσες δραχμές όσο είναι το χρέος της στους ιδιώτες και να το ξεπληρώσει.

Αντίθετα, αν το δίκαιο αλλάξει στο αγγλικό όπως προβλέπεται στη συμφωνία της 27ης Οκτωβρίου με βάση τα δύο προαναφερθέντα ρεπορτάζ, σε περίπτωση πτώχευσης η Ελλάδα θα πρέπει να αποπληρώσει το σύνολο του χρέους της σε ευρώ, παρά το γεγονός ότι η ισοτιμία δραχμής – ευρώ θα κυλήσει πιθανόν κάτω από το 700/1. Κάτι τέτοιο θα σημαίνει την οριστική παράδοση της χώρας στους δανειστές της, οι οποίοι θα μπορούν να διεκδικήσουν και να επιβάλλουν νομικά στην Ελλάδα είτε την αποπληρωμή του χρέους στο ακέραιο μέσω της επιβολής επαχθών φόρων στους πολίτες είτε την κατάσχεση δημόσιας περιουσίας είτε και τα δύο ταυτόχρονα.

Η ιστορία με το δίκαιο των ελληνικών ομολόγων είναι, ίσως, το μεγαλύτερο μυστικό της ελληνικής κρίσης. Μελέτη των νομικών τμημάτων των πανεπιστημίων της Νέας Υόρκης, του Σικάγου και του Duke που καταρτίστηκε το Φεβρουάριο του 2011 αναφέρει σχετικά τα εξής: “Αν επρόκειτο για μία σειρά πτωχεύσεων κρατών της Λατινικής Αμερικής, όπως για παράδειγμα της Αργεντινής, τότε το χρέος θα ήταν σχεδόν εξ ολοκλήρου σε ξένο νόμισμα και διεπόμενο από ξένο δίκαιο, κατά κανόνα της Νέας Υόρκης ή Αγγλικό. Αλλά στην περίπτωση της Ελλάδας η συντριπτική πλειοψηφία των ομολόγων διέπεται από το ελληνικό δίκαιο και έτσι η Ελλάδα είχε ένα πραγματικό πλεονέκτημα καθώς μπορούσε να αλλάξει το δίκαιο με αποτέλεσμα να τροποποιηθούν οι όροι των συμβολαίων των ομολόγων και έτσι να προωθήσει τις όποιες αλλαγές την εξυπηρετούσαν.”
Σήμερα περίπου 220 με 280 δις ευρώ ελληνικού χρέους διέπονται από το ελληνικό δίκαιο (αναλόγως του δικαίου που διέπει τα ομόλογα που αγόρασε η ΕΚΤ). Όπως και να έχει το ύψος του διεπόμενου από ελληνικό δίκαιο χρέους είναι εξαιρετικά μεγάλο.

Η Ελλάδα μπορεί να αλλάξει το δίκαιο έτσι ώστε αν το 51% των κατόχων χρέους συμφωνεί να είναι υποχρεωτική για όλους μία αναδιάρθρωση κατά 50%, 60%, 70% ή και περισσότερο (όσο λιγότερο τόσο πιο πιθανή η αναδιάρθρωση να αντέξει νομικά σε οποιαδήποτε δικαστική αμφισβήτηση της). Αφήνοντας εκτός τα ομόλογα και το χρέος που κατέχονται από θεσμικούς δανειστές και τα οποία κατά πάσα πιθανότητα θα αποπληρωθούν σε ευρώ, απομένουν περίπου 220 δις ευρώ.

Από αυτά, ωστόσο, περισσότερα από 100 δις κατέχονται από ελληνικές και κυπριακές τράπεζες και φορείς που σημαίνει πως η Ελλάδα μπορεί να προχωρήσει μόνη της σε συμφωνία για αναδιάρθρωση με το 51% των ιδιωτών κατόχων ελληνικών ομολόγων, δηλαδή σε ένα PSI, απλά και μόνο με τη συμμετοχή ελληνικών και κυπριακών τραπεζών και φορέων. Το PSI αυτό θα είναι υποχρεωτικό για όλες τις τράπεζες και το κέρδος για την Ελλάδα θα είναι ανάλογο του μεγέθους της αναδιάρθρωσης. Αν αυτό είχε συμβεί εξ αρχής, τότε η Ελλάδα θα μπορούσε να μειώσει το χρέος της κατά 147 δις ευρώ στις αρχές του 2010, μειώνοντας το χρέος της ως ποσοστό του ΑΕΠ στο 72% μέσα σε λίγους μήνες.
Αν αυτό γίνει σήμερα τότε το ελληνικό χρέος θα μειωθεί από 110 μέχρι 154 δις ευρώ ανάλογα με το ποσοστό κουρέματος που θα επιλεγεί, δηλαδή από 50% μέχρι 70%. Στο σενάριο της μείωσης κατά 70% το ελληνικό χρέος θα μειωθεί στο 87% του ΑΕΠ άμεσα.
Όλα τα παραπάνω που αφορούν αποκλειστικά και μόνο στην Ελλάδα αποτελούν ένα μικρό τμήμα του μεγαλύτερου, ίσως, μυστικού της ευρωπαϊκής κρίσης.
Αυτό, γιατί με βάση την έκθεση των τριών πανεπιστημίων που προανέφερα, το ίδιο νομικό πλεονέκτημα με αυτό της Ελλάδας έχουν, σε διαφορετικό βαθμό και η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία. Οι λεγόμενες δηλαδή PIGS, υποτιμητικά από τις αγορές (γουρούνια από τα αρχικά Portugal, Ireland, Greece, Spain), κρατούν στα χέρια τους από το ξέσπασμα της κρίσης το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα και όχι μόνο καθώς μπορούν να προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση του χρέους τους αυτόνομα προκαλώντας τεράστιες ζημιές στους κατόχους χρέους ενώ μία τέτοια κίνηση τους θα ενεργοποιήσει την πληρωμή των ασφαλίστρων των ομολόγων τους τινάζοντας στον αέρα τράπεζες όπως οι Goldman Sachs, JP Morgan κλπ αλλά και θα προκαλέσει, πιθανόν, την κατάρρευση της ευρωζώνης, τουλάχιστον όπως τη γνωρίζουμε σήμερα,
Ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας που υπάρχει τόσο μεγάλη κατοχή ελληνικού χρέους από ελληνικές και κυπριακές τράπεζες και φορείς, η προώθηση ενός PSI γρήγορα είναι ιδιαίτερα εύκολη νομικά.
Αλλά ας υποθέσουμε πως η Ελλάδα δε θέλει να κινηθεί εκτός συστήματος ούτε να εκμεταλλευτεί το τεράστιο πλεονέκτημα που έχει στα χέρια της. Ας θεωρήσουμε ως δεδομένο ότι προκειμένου να μην απειληθεί το διεθνές και ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και το κυριότερο το ευρώ η Ελλάδα θα συνεχίζει να προσπαθεί να υπομείνει όσες θυσίες της ζητηθούν προκειμένου να εξασφαλίσει το κοινό καλό και να μην επιδιώξει μία γρήγορη, σχετικά, διέξοδο από τη δραματική θέση στην οποία έχει βρεθεί. Γιατί θα πρέπει, επιπλέον, να απολέσει το δικαίωμα να σκεφτεί και το δικό της συμφέρον αν για τον οποιοδήποτε λόγο αποδειχτεί πως οι εταίροι της είτε έκαναν λάθος στο πρόγραμμα που της επέβαλλαν και έτσι τελικά οδηγηθεί στην πτώχευση είτε τελικά αφού οι ίδιοι έχουν εξασφαλιστεί την εγκαταλείψουν στη μοίρα της;
Για ποιο λόγο η Ελλάδα αποδέχτηκε στη συμφωνία της 27ης Οκτωβρίου να παραδώσει το μεγαλύτερο διαπραγματευτικό της χαρτί για το μέλλον της και αυτό, ίσως, που ανάγκασε τους Ευρωπαίους να τη 'στηρίξουν' μέχρι στιγμής; Και γιατί οι υπόλοιπες χώρες δεν έχουν δεχτεί παρόμοια συμφωνία και συνεχίζουν να έχουν αυτό το πλεονέκτημα στα χέρια τους;
Μόλις πριν λίγες ημέρες ο γνωστός οικονομολόγος Ρουμπινί παρέδωσε στην οικία του ένα μίνι σεμινάριο σε πελάτες του όπου μίλησε για τρία θέματα, με το ένα από αυτά να είναι η κρίση στην Ευρωζώνη (το θέμα δημοσιεύτηκε στην Ελλάδα από το XrimaNews.gr). Στην παρουσίαση του είπε πως το σχέδιο του ΔΝΤ και της Γερμανίας για την Ελλάδα είναι να στηριχθεί για τόσο χρονικό διάστημα όσο να είναι έτοιμος ένας μηχανισμός διάσωσης της Ιταλίας και της Ισπανίας και μέχρι τότε, όταν πια θα είναι προφανές πως τα μέτρα λιτότητας δεν πετυχαίνουν, η Ελλάδα να αφεθεί να πτωχεύσει. Ο Ρουμπινί προσδιόρισε τη χρονική στιγμή σε ένα χρόνο περίπου από σήμερα. Υποστήριξε πως η ελπίδα του ΔΝΤ και της Γερμανίας είναι πως μέχρι την πτώχευση της Ελλάδας, η Ιταλία και η Ισπανία θα αντέξουν και δε θα καταρρεύσουν υπό το βάρος των δικών τους προβλημάτων.

Ας ξεκινήσουμε από το δεδομένο πως δε δεχόμαστε την παραπάνω άποψη του Ρουμπινί ως σωστή αλλά αποδεχόμαστε την πιθανότητα να μην είναι λάθος. Λαμβάνοντας επιπλέον υπόψη μας πως μέχρι σήμερα η Τρόικα απέτυχε δραματικά σε όλες τις προβλέψεις της για την Ελλάδα ενώ καμία από τις προβλέψεις της κυβέρνησης για την πορεία της οικονομίας δεν έχει επιβεβαιωθεί γεννιέται το ερώτημα τί θα συμβεί αν Τρόικα και κυβέρνηση κάνουν και τώρα λάθος και η συμφωνία της 27ης Οκτωβρίου δε σώσει τελικά την Ελλάδα και δεν αποτρέψει την πτώχευση της.
Για τη προστασία της Ελλάδας, δεν είναι σωστότερο αν προχωρήσουμε σε αυτήν, αφού αυτό κρίνεται ως αναπόφευκτο από κυβέρνηση και αντιπολίτευση, να κρατήσουμε τουλάχιστον ακέραιο αυτό το εξαιρετικής σημασίας για την επιβίωση της χώρας νομικό μας πλεονέκτημα;
Το καλοκαίρι του 2010 στο άρθρο 'Το κρυφό διαπραγματευτικό χαρτί της Ελλάδας΄ (περιλαμβάνεται στο βιβλίο “Υπόθεση Ελληνική Κρίση – Περίεργες Συμπτώσεις” Εκδόσεις Λιβάνη) παρέθεσα μεταφρασμένο ένα σημαντικό τμήμα της μελέτης του πανεπιστημίου Duke σχετικά με το ελληνικό χρέος και το πώς αυτό μπορεί να αναδιαρθρωθεί από την Ελλάδα αλλά και τη μετάφραση ενός τμήματος μελέτης του πανεπιστημίου Harvard για το πώς πρέπει να γίνει με τον πιο ανώδυνο δυνατό τρόπο μία αναδιάρθρωση χρέους.
Στον απόηχο της συνάντησης των ηγετών της ΕΕ στις 27 Οκτωβρίου και μόλις η γερμανική τηλεόραση δημοσίευσε την πληροφορία πως η Μέρκελ έπεισε τις τράπεζες να αποδεχτούν το κούρεμα με αντάλλαγμα τη μετατροπή του δικαίου των ελληνικών ομολόγων από ελληνικό σε αγγλικό, δημοσίευσα το άρθρο με τίτλο “Ελληνικό το δώρο της Μέρκελ στις τράπεζες για το κούρεμα” όπου παρέθεσα τα στοιχεία όπως αναφέρονται στη μελέτη των τριών πανεπιστημίων που προανέφερα.
Σήμερα, γράφω αυτό το κείμενο αφού πρώτα προώθησα τις μελέτες και το άρθρο της WSJ που αναφέρονται σε αυτό σε Έλληνες δημοσιογράφους, ζητώντας την παρέμβαση τους ώστε το θέμα να φτάσει ως ερώτημα στην Ελληνική Βουλή. Έγινε, πράγματι, συμφωνία μετατροπής του δικαίου που διέπει τα ελληνικά ομόλογα από ελληνικό σε αγγλικό, όπως ανέφερε το γερμανικό κανάλι ARD στις 27 Οκτωβρίου και όπως αναφέρει δημοσίευμα της WSJ σήμερα, 04 Νοεμβρίου και αν ναι γιατί;


Ελπίζω και τα δύο παραπάνω ρεπορτάζ να είναι ανακριβή ή λανθασμένα αλλά φοβάμαι για το τί σημαίνει για τη χώρα αν ισχύει το αντίθετο.

Πάνος Παναγιώτου
Επικεφαλής χρηματιστηριακός τεχνικός αναλυτής
XrimaNews.gr, GSTA Ltd, WTAEC Ltd