Η ζούγκλα του λαθρεμπορίου

Χώρα-κόμβος για το παγκόσμιο λαθρεμπόριο άγριων ζώων και πουλιών είναι η Ελλάδα. Χρησιμοποιώντας τους διεθνείς δρόμους του παράνομου εμπορίου, οργανωμένα κυκλώματα διακινούν σπάνια και πανάκριβα ζώα, όπως τα ναρκωτικά ή τα όπλα...

Κουκουβάγια (Nyctea scandiaca) από χώρα της Ε.Ε., γεράκι του Χάρις (Harris hawk), κοχύλια και όστρακα, πρωτεύοντα θηλαστικά (μαϊμούδες, πίθηκοι) των ειδών Cebus capucinus, common Marmoset, Macaca sylvanus, Chrorocebus aethiops, xαμαιλέοντες του είδους Chamaeleo africanus.

Πρόκειται για μερικά από τα είδη του ζωικού βασιλείου που εντόπισαν και κατέσχεσαν πέρυσι η Διεύθυνση Δασών Αθηνών και το Ε' Τελωνείο Πειραιά.
Σπάνια φίδια, αφρικανικοί παπαγάλοι, νεροχελώνες, βουβαλοβάτραχοι, ιγκουάνα, αράχνες, σαύρες, κροκόδειλοι είναι πρώτα σε ζήτηση στην ελληνική αγορά, και οι ενδιαφερόμενοι πληρώνουν μεγάλα ποσα για να τ' αποκτήσουν. Το λαθρεμπόριο άγριας πανίδας συνιστά την τρίτη πιο κερδοφόρα «βιομηχανία» παγκοσμίως, μετά την παράνομη διακίνηση ναρκωτικών και όπλων.

Διεθνείς συνθήκες
Για τη νόμιμη, πιστοποιημένη εισαγωγή τους, με χαρτιά και εκτελωνισμό (αρμόδιο το Τμήμα Απαγορεύσεων και Περιορισμών του Τελωνείου Αθηνών), σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες, δεν γίνεται λόγος. Η Σύμβαση CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) ρυθμίζει το διεθνές εμπόριο ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας και της άγριας πανίδας που απειλούνται με εξαφάνιση.

«Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες-κόμβους διακίνησης σπάνιων ειδών» μας λέει ο γενικός διευθυντής της οργάνωσης «Αρκτούρος», Λάζαρος Γεωργιάδης. Οι αρχές κάνουν ό,τι μπορούν για να ελέγξουν την κατάσταση, όμως δεν είναι εύκολο, δεν αρκεί το προσωπικό ίσως και να μην είναι ενημερωμένο. Σύμφωνα με όσα στοιχεία υπάρχουν, πολλά είδη έρχονται παράνομα μέσω Γιβραλτάρ, Ολλανδίας, Μάλτας, Τουρκίας».

Η δασοπόνος Αναστασία Γαζή, της Διεύθυνσης Συντονισμού Επιθεώρησης Δασών Αττικής, μας λέει: «Από στοιχεία περί λαθρεμπορίας ειδών άγριας χλωρίδας και πανίδας στα διοικητικά όρια του νομού Αττικής για τα έτη 2009-2010, εκτός των παραπάνω ειδών είχαμε ακόμη την κατάσχεση μιας βαλσαμωμένης λεοπάρδαλης του είδους Panthera pardus από τις ΗΠΑ, η οποία παραδόθηκε στο Δασαρχείο Πειραιά και διατέθηκε, με απόφαση του ΓΓΠΑ, προς φύλαξη στο Μουσείο Γουλανδρή-Φυσικής Ιστορίας. Από το Διαδίκτυο έχουν υποπέσει στην αντίληψή μας παράνομες διακινήσεις ζωντανών προστατευόμενων χελωνών ενδημικών της ελληνικής πανίδας και κοάτι (θηλαστικό που μοιάζει με ασβό), που έχουν αποσταλεί στην Υπηρεσία Δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος προς διερεύνηση.

Δελφίνια
Χωρίς τα απαραίτητα πιστοποιητικά CITES βρέθηκαν στη χώρα μας 11 δελφίνια στο Αττικό Ζωολογικό Πάρκο από τη Λιθουανία, τα οποία έχουν κατασχεθεί με μεσεγγυούχο τον ιδιοκτήτη του Πάρκου, λόγω έλλειψης κατάλληλου χώρου φιλοξενίας τους στην Ελλάδα και μέχρι εκδικάσεως του ποινικού μέρους της απόφασης».

«Το θέμα της λαθρεμπορίας είναι δύσκολο να εκτιμηθεί και να αποτιμηθεί διότι ούτε προσωπικό στα τελωνεία και στα δασαρχεία υπάρχει ούτε εξειδικευμένη γνώση διαθέτει, για τα είδη που είναι μέσα ή έξω από τον κατάλογο των ειδών των οποίων η εισαγωγή απαγορεύεται και χρειάζεται ειδική άδεια. Δεν έχουμε ακριβή εικόνα ούτε των ειδών ούτε των ποσοτήτων. Σύμφωνα με κάποια στοιχεία, εκθέσεις τελωνείων, της διεθνούς οργάνωσης Traffic κ.ά. τα πιο συνηθισμένα είδη λαθραίας εισαγωγής είναι οι παπαγάλοι, Αμαζονίου και αφρικανικοί, κάποια ερπετά, φίδια, σαύρες, ιγκουάνα, αράχνες. Από την Ασία, φίδια, πύθωνες, από την Αμερική βόες, από Αφρική μικρά ωδικά πτηνά. Επίσης, πολλά είδη έρχονται λαθραία με τη μορφή προϊόντων όπως δέρματα ή γούνες, ακόμα και φυτά. Μια άλλη παράνομα εισερχόμενη κατηγορία είναι κάποια είδη για τα οποία υπάρχει απαγόρευση εισαγωγής στην Ευρωπαϊκή Ενωση λόγω των οικολογικών προβλημάτων που δημιουργούν, όπως η αμερικανική νεροχελώνα και ο αμερικανικός βουβαλοβάτραχος ή ταυροβάτραχος. Πολλά από τα κατασχεθέντα είδη, ελεφαντόδοντο ολόκληρο ή τεχνουργήματα τα οποία απαγορεύονται και κέρατα αντιλόπης, περιέρχονται σε μουσεία».

Ειδικό πιστοποιητικό
«Αυτό που αξίζει να αναφερθεί είναι ότι όσοι θέλουν να προμηθευτούν ένα ζώο για κατοικίδιο θα πρέπει να απαιτούν από τους υπευθύνους των καταστημάτων ειδικό πιστοποιητικό, στο οποίο να αναφέρεται ότι το συγκεκριμένο είδος δεν έχει αποκτηθεί παράνομα και δεν απαγορεύεται η εμπορία του» μάς λέει η Ρούλα Τρίγκου, συντονίστρια Ενημέρωσης - Ευαισθητοποίησης Δράσεων Διατήρησης της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας.
«Σε όλο τον πλανήτη άγρια πλάσματα συλλαμβάνονται με βάναυσα μέσα, μεταφέρονται με τρόπους και μέσα που αποτελούν αιτία θανάτου για πολύ μεγάλο αριθμό απ' αυτά, διοχετεύονται παράνομα στις αγορές του κόσμου, και μάλιστα της Ευρώπης, που έχει υποτίθεται αυστηρότατη νομοθεσία για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου αυτού» μας λέει η Μαρία Γανωτή, αντιπροέδρος του Συλλόγου Προστασίας Αγριας Ζωής ΑΝΙΜΑ.

Η ίδια τονίζει πως στην Ελλάδα, πέραν των ζώων που εισάγονται παράνομα κυρίως από τα λιμάνια αλλά και με άλλους τρόπους, συλλαμβάνονται και διοχετεύονται παράνομα στην αγορά εκατοντάδες χιλιάδες άγρια πουλιά, κυρίως, αλλά και χελώνες, φίδια, χαμαιλέοντες κ.ά.
«Στη συντριπτική τους πλειονότητα, τα λεγόμενα pet shop πωλούν και παρανόμως συλληφθέντα άγρια ζώα. Καρδερίνες, σκαρθιά, λούγαρα, σπίνοι, κοτσύφια, γαλιάντρες, κοκκινολαίμηδες, αλλά και γεράκια, κουκουβάγιες κ.λπ. θα βρει κανείς εύκολα στις συνοικίες, αλλά κυρίως στο κυριακάτικο υπαίθριο παζάρι του Σχιστού. Οπου, παρά τις καταγγελίες και τις οχλήσεις, η πολιτεία δεν δείχνει την παραμικρή διάθεση να επιβάλει τον νόμο.
Επειδή πάντως, παράλληλα με την καταστολή (την ανύπαρκτη) πρέπει να επενδύουμε και στην πρόληψη, ας μην ξεχνάμε ότι αγορά χωρίς ζήτηση δεν υπάρχει». *

Τι προσέχουμε, όταν αγοράζουμε σπάνια ζώα
1 Αν η αγορά γίνεται από εμπορικά καταστήματα, πρέπει να αναγράφεται στο τιμολόγιο ή στην απόδειξη το επιστημονικό όνομα του είδους και ο αριθμός άδειας εισαγωγής στην Ελλάδα.
2 Ειδικότερα αν πρόκειται για παπαγάλους, ελέγχουμε εάν υπάρχει στο πόδι του δακτύλιος σήμανσης με τον προβλεπόμενο, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία, αριθμό.
3 Ολα σχεδόν τα μη θηρεύσιμα είδη υπάγονται στη σύμβαση CITES.
4 Σύμφωνα με την κοινοτική και την εθνική νομοθεσία (Ν.2637/1998), η αγοραπωλησία, η διατήρηση σε μη εγκεκριμένους χώρους ή η θανάτωση άγριων ειδών υπόκειται σε αυστηρές διοικητικές και ποινικές κυρώσεις.
5 Είναι πολύ σημαντικό επίσης να μην ξεχνάμε ότι από τα είδη που αιχμαλωτίζονται με σκοπό την εμπορική εκμετάλλευση, πολύ μικρό ποσοστό είναι αυτό που τελικά επιβιώνει μέχρι να φτάσει στην αγορά (ποσοστό θνησιμότητας της τάξεως του 70%).

7 δισ. ο παγκόσμιος τζίρος
Τεράστια παγκόσμια βιομηχανία που προσπαθεί να ικανοποιήσει πάσης φύσεως απαιτήσεις και πελάτες, πάμπλουτους συλλέκτες σπάνιων ειδών μέχρι Ασιάτες που παρασκευάζουν φίλτρα για φαρμακευτικούς σκοπούς, με κέρδη που αγγίζουν τα 7 δισ. ευρώ, αποτελεί σήμερα το λαθρεμπόριο άγριων ζώων.

Το 2008 η τιμή για τον μπλε παπαγάλο της Βραζιλίας, με μόλις 960 μέλη σε όλο τον κόσμο, ανερχόταν στα 90.000 δολάρια. Το κέρας του ρινόκερου φτάνει τα 34.000 δολάρια ανά κιλό. Το δέρμα μιας τίγρης μπορεί να στοιχίσει έως και 32.000 δολάρια.
Τα παραπάνω στοιχεία είναι μέρος έρευνας της Maryrose Fison στο βρετανικό «Independent» της περασμένης Κυριακής. Ετησίως υπολογίζεται ότι 20.000 ελέφαντες θανατώνονται για τα δόντια τους, θαλάσσιες χελώνες για το καβούκι τους κ.λπ., παρά τις διεθνείς συνθήκες, τη συγκρότηση ειδικών ομάδων της αστυνομίας ή τη δράση οικολογικών οργανώσεων. Μόνο στο Βιετνάμ, τα τελευταία 40 χρόνια, 12 είδη μεγάλων ζώων έχουν αφανιστεί, ενώ απώλειες υπάρχουν και σε ανθρώπινες ζωές, καθώς περίπου 100 Αφρικανοί δασοφύλακες σκοτώνονται κάθε χρόνο από τα πυρά λαθροκυνηγών. Αξίζει να σημειωθεί πως ο ετήσιος προϋπολογισμός της Interpol για θέματα που σχετίζονται με την προστασία της Φύσης ανέρχεται μόλις στα 300.000 δολάρια.

Πηγή Ελευθεροτυπία